Leto – De gekwelde moeder van Apollo en Artemis

Leto is een zogeheten Titanide uit de Griekse mythologie. Ze is vooral bekend als de moeder van de bekende god Apollo en de jachtgodin Artemis.

Leto was een dochter van de Titanen Coeüs en Phebe en werd als een van de weinig vrouwelijke Titanen in Griekenland vereerd. Dat had alles te maken het feit dat de oppergod Zeus een goddelijke tweeling bij Leto verwekte. Dit tot ongenoegen van Zeus’ echtgenote Hera die uit jaloezie de reuzenslang Python op haar af stuurt.

Een pijnlijke bevalling

Na een lange omzwerving zorgt Zeus er uiteindelijk voor dat de zwangere Titanide op het relatief veilige drijvende eiland Delos belandt. Hier bevalt Leto van Apollo en Artemis. Maar niet zomaar. De barensnood van de Titanide duurt maar liefst negen dagen. Alle godinnen, op Hera na, zijn op Delos getuige van de pijnlijke barensstrijd die Leto moet leveren om haar goddelijke kinderen het levenslicht te laten zien. Pas op het allerlaatst moment wordt de hulp van de geboortegodin Eileithyia, een dochter van Hera’s, ingeroepen. Eerst komt Artemis ter wereld, kort daarna gevolgd door Apollo. Op het moment van hun geboorte vliegen er zwanen door de lucht, terwijl nimfen liederen zingen en het eiland gevuld wordt met goud.

Na deze bijzondere bevalling maakt de god Poseidon het eiland met vier grote zuilen aan de zeebodem vast, waardoor Delos niet langer doelloos rond drijft. Volgens andere lezingen werd de goddelijke tweeling overigens geboren op het eiland Ortygia.

Op Kynthos, de hoogste berg van Delos, verrees later een belangrijke tempel voor Leto’s zoon Apollo, ook wel bekend als de zonnegod. Deze is in de Middeleeuwen afgebroken. Op de berg stond verder lange tijd een palmboom waarvan beweerd werd dat Leto zich daar tijdens haar bevalling aan had vastgeklampt.

Na de geboorte van Apollo en Artemis blijft Hera de Titanide achtervolgen. Leto vlucht hierdoor met haar kinderen naar Lycië, waar ze het eveneens niet makkelijk heeft. Als ze dorstig wat probeert te drinken, zodat ze haar kinderen kan blijven voeden, steken enkele boeren hier een stokje voor. Ze woelen het water in een poel met stokken om zodat het door de losgekomen modder ondrinkbaar wordt. Uit wraak verandert Leto deze boeren vervolgens in kikkers. De rest van hun leven moeten ze hierdoor verplicht in de modder leven.

De hoogmoedige Niobe

Een ander verhaal beschrijft hoe Leto in conflict komt met de Thebaanse koningin Niobe. Die is trots op haar veertien kinderen, zeven jongens en zeven meisjes. Niobe beschouwt zichzelf mede hierdoor als de gelukkigste moeder op aarde. Ze wordt echter ook wat hoogmoedig. Als de zieneres Manto na een goddelijke ingeving op een dag de inwoners van Thebe oproept naar de tempel van Leto te komen om de godin en haar tweeling te vereren, is Niobe verontwaardigd. Boos richt ze zich tot de mannen en vrouwen bij de tempel en wijst hen erop dat zij met al haar kinderen veel vruchtbaarder is dan Leto, die slechts twee kinderen baarde.

Vanaf de top van de Kynthos ziet Leto dit met afschuw aan. De godin besluit op gruwelijke wijze wraak te nemen. Leto’s zoon Apollo doodt de zeven zonen van de hoogmoedige koningin. Niobe is verscheurd van verdriet, maar waagt het desondanks nogmaals om Leto te beschimpen. Boos wijst de koningin erop dat ze nog altijd meer kinderen heeft dan de Titanide. Dan komt Leto’s dochter Artemis in actie. Ze richt haar pijlen op de dochters van de koningin die net staan te treuren bij het graf van hun overleden broers. Alleen de jongste dochter, Chloris, wordt volgens sommige lezingen gespaard. Na al deze rampspoed versteent Niobe van verdriet.

Leto’s zoon Apollo rekent later ook nog af met de slang Python die zijn moeder tijdens haar zwangerschap achtervolgde. De god doodt dit monsterlijke wezen met duizend pijlen.

Leto is ook wel geïdentificeerd met de Lycische godin Lada. Haar Romeinse equivalent is Latona. In Griekenland werd de godin niet alleen op Delos vereerd, maar ook in Athene, Delphi en Tanagra.

Boek: De grote mythologie encyclopedie

Bronnen ▼