Middeleeuws vakwerk ontdekt in Utrecht

Een bijzondere archeologische vondst in Utrecht. Onlangs werd daar, in een pand aan de Oudegracht, een muur aangetroffen met een vakwerkconstructie uit de vroege veertiende eeuw. De gemeente Utrecht heeft dat bekendgemaakt.

Het hout van de constructie is gedateerd rond 1315. Het gaat daarmee, voor zover bekend, om de oudste vakwerkconstructie van Utrecht en van Nederland aan een stadspand. De vondst werd gedaan in het pand Oudegracht 179, een Rijksmonument. De vakwerkonderdelen werden aangetroffen op de begane grond van het monument. De gemeente Utrecht:

“Het gaat om het achterste gedeelte van de rechter zijgevel op de begane grond. Met een totaal oppervlak van zo’n 65 vierkante meter. De rechte en schuine houten balken en de stenen daar tussenin, typisch voor een vakwerkconstructie, zijn goed te zien. Het blijkt hier te gaan om een nog compleet aanwezige constructie in de achterkamer waar toendertijd het woonhuis gesitueerd was. De historische muur blijft vanaf nu zichtbaar in het pand.”

Eind 2011 werden er tijdens verbouwwerkzaamheden sporen van het vakwerk aangetroffen. Een speciaal team van de gemeente Utrecht deed vervolgens bouwhistorisch onderzocht. Hierna was het de beurt aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Deze dienst onderzocht de jaarringen van het hout. Dit zogenaamde dendrochonologisch onderzoek maakte duidelijk dat het eikenhout uit de periode tussen 1311 en 1315 moet stammen. De gemeente Utrecht:

“Deze vondst is een belangrijk feit voor historici over Utrechtse stadspanden. Hieruit is namelijk met zekerheid te zeggen wat al jaren vermoed werd: veel van de oudste, misschien wel honderden, dertiende en veertiende eeuwse huizen in de Utrechtse binnenstad zijn ooit gebouwd als vakwerkhuizen.”

In de periode vanaf de late middeleeuwen verdween deze constructie in bijna alle panden. De goedkope houten constructies maakten vanaf dat moment steeds vaker plaats voor duurder en chiquer (bak)steen.