Huis van het Boek
Over de carrière van de Haagse boekbinder Pieter van Grootveld zijn we slecht ingelicht. In 1719 werd hij meester in het gilde en in 1721 verliet hij Den Haag.
Waar in de stad hij werkte en of hij een boekhandel dreef, is niet bekend. Dat hij boekbinder was staat buiten kijf: hij noemt zich zo in het colofon van het enige boekje waarin zijn naam vermeld staat. Dat boekje, een miniatuurbijbel, werd in 1719 gedrukt, waarschijnlijk door Willem Blyvenburg; van hem is een bijna identiek bijbeltje uit hetzelfde jaar bekend.
Tegenover de titelpagina is een kleine gravure gebonden met het onderschrift ‘Chrstina Everardina Pol. Reg. Tax D et El’. Het gaat om Christina Everhardina van Brandenburg-Bayreuth (1671-1727), de eega van de Poolse koning August II (bijgenaamd de Sterke). Het paar trouwde in 1693, maar toen August zich in 1697 bekeerde tot het katholicisme om koning van Polen te kunnen worden, weigerde Christina haar Lutherse geloof op te geven.
Ze volgde haar man ook niet naar het hof in Dresden. Die verzetsdaad leverde haar een grote populariteit op onder Duitse protestanten en de bijnaam ‘de pijler van Saksen’. Haar portret werd meegebonden in een tweetal Duitse miniatuurbijbels uit 1707, die mogelijk als voorbeeld hebben gediend voor de bijbeltjes van Blyvenburg en Grootveld. Verderop in het boekje zit een gravure met een afbeelding van Den Haag en Mozes en Jezus op de voorgrond. Ook die kan afgekeken zijn van een Duits voorbeeld: in een van de Duitse uitgaven zit een gravure van Leipzig.
Het piepkleine formaat is waarschijnlijk de reden dat Grootveld een aantal exemplaren met zijn naam heeft laten drukken. Het binden van een miniatuurboekje was (en is) een lastige opgave, en als je dat kon was je een vakman. Een mooi gebonden exemplaar als dit kon als proeve van bekwaamheid aan opdrachtgevers getoond worden.
Haagse aangelegenheid
Overigens zijn miniatuurbijbeltjes in zekere zin een Haagse aangelegenheid: bijna alle minibijbels die de Short-Title Catalogue, Netherlands, de Nederlandse bibliografie voor de periode tot en met 1800, tot dusver heeft beschreven, zijn Haags. De STCN vermeldt ook nog een Biblia ofte Inhoud des O: en N: Testaments en een La sainte Bible, mise en vers, gedrukt door Pieter Servaas in respectievelijk 1750 en 1752, en enkele uitgaven van de Kern des bybels in het Nederlands en Frans, gedrukt door Anthony de Groot in 1750 en 1751. Van bijna al die uitgaven bevinden zich exemplaren in de collectie van het Museum.
~ Erik Geleijns – Museum Meermanno
Museum Meermanno in Den Haag zet op Historiek iedere maand een interessant boek uit de eigen collectie in de schijnwerpers. Er wordt wisselend aandacht besteed aan de historische en moderne (v.a. 1850) collectie van het museum. Een overzicht van al geplaatste boeken is altijd op deze pagina te vinden.
