Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 10 | Signalementen week 12 >>>

Selectie week 11

Alles onder controle
Leven in de kieren van de Chinese dictatuur
Als landen rijker worden, worden ze ook democratischer – tenminste, daar ging de westerse wereld lange tijd vanuit. China houdt zich niet aan dit dogma: het land wordt wel welvarender, maar ook steeds autoritairder. Sterker, als president Xi Jinping volgend jaar begint aan zijn ongekende derde termijn, is hij praktisch alleenheerser over een land dat individuele vrijheden steeds verder inperkt, op grote schaal mensen opsluit en geen kritische stemmen meer toestaat. Intussen presenteert China, de ultieme controlestaat, zich trots aan de wereld als een alternatief staatsmodel.
Bekijk boek

De onderwerping
Een geschiedenis van de de verhouding van de mens tot de natuur
‘Onderwerp de aarde.’ Ongeveer drieduizend jaar geleden legde de auteur van het bijbelboek Genesis deze woorden in de mond van de schepper. Zo werd het idee geboren dat de menselijke soort een bijzondere plaats op aarde inneemt en daarmee het recht heeft om de planeet genadeloos te exploiteren. Een idee dat zich de eeuwen erna ontwikkelde en verspreidde over de wereld. Wie zich ertegen verzette kreeg te maken met kolonisators en uitbuiters die zich beriepen op hogere machten die het nu eenmaal zo bepaald hadden.
Bekijk boek

De Zanzibardriehoek
Een slavernijgeschiedenis, 1860-1900
In 1873 dwingt Groot-Brittannië de sultan van Zanzibar tot het sluiten van de plaatselijke slavenmarkt, het centrum van de Oost-Afrikaanse mensenhandel. Een kwart eeuw later is het op het hele eiland gedaan met de slavernij. Net als met de onafhankelijkheid van het sultanaat. Na de kortste oorlog in de geschiedenis – nog geen drie kwartier – wordt Zanzibar een Brits protectoraat. Einde van de slavernij, begin van de onderwerping.
Bekijk boek

Geld, geloof en goede vrienden
Piet van Eeghen en de metamorfose van Amsterdam 1816-1889
De betekenis van Piet van Eeghen als zakelijke weldoener voor Nederland de modernisering in de 19e eeuw is nauwelijks te overschatten. Een indrukwekkend portret van een opmerkelijke Amsterdammer. Hij legde het Vondelpark aan. Hij nam het initiatief tot sociale woningbouw, in een tijd waarin de meeste stadsbewoners nog in krotten leefden.
Bespreking: Weldoener Piet van Eeghen opereerde in de schaduw
Bekijk boek

Hier is het gebeurd | Duitsland
Na hun boek Hier is het gebeurd over 50 Nederlandse oorlogslocaties, hebben fotograaf Rolf Baas en schrijver Ad van Liempt nu Duitsland doorkruist. Ze doen verslag in woord en beeld van 50 memorabele plaatsen uit het Derde Rijk (1933-1945). Ook van minder bekende plaatsen als Zeithain, kamp voor Russische krijgsgevangenen, Köpenick (van de Köpenicker Bloedweek) en het kamp Föhrenwald waar joodse overlevenden, midden in Duitsland, nog heel lang na de oorlog beschutting zochten.
Fragment: Ordensburg Vogelsang, school voor nazileiders
Bekijk boek

Het lijkt wel een film
De ontwikkeling van de cinema in 100 films
Aan de hand van honderd films neemt Het lijkt wel een film! je mee in de betoverende wereld van de cinema. Hierbij passeren belangrijke filmmakers, -stromingen en -technieken de revue. Van 1894 tot nu. Van zwart-wit tot CGI. Van Hollywood tot Bollywood. De canon aan honderd films, tien per decennium, staat centraal. Middels deze films doet Het lijkt wel een film! de ontwikkeling van het medium uit de doeken en het is tegelijkertijd een schitterende liefdesbrief aan de magie van de cinema.
Bekijk boek

Hoveniers en tuinbazen
Een cultuurgeschiedenis van het tuinieren door de eeuwen heen
Eeuwenlang bleef alles min of meer hetzelfde in de Nederlandse tuin, maar vanaf de zeventiende eeuw buitelden de ontwikkelingen over elkaar heen: er werden uitheemse planten gekweekt en nieuwe technieken ontwikkeld. Aan de hand van het leven en werk van hoveniers en kwekers verhaalt historicus Lenneke Berkhout over de fascinerende veranderingen in het tuinieren.
Bespreking: Van mallejan tot grasmaaier: tuinen als spiegel van de geschiedenis
Bekijk boek

Koude Oorlogsbuit
Totalitarisme – over Stalin, archieven en Hannah Arendt
Totalitarisme. Dit begrip is de belangrijkste ideologische buit uit de Koude Oorlog, omdat het nazisme en communisme gelijkschakelt als twee even abjecte extremen ter rechter- en ter linkerzijde van onze westerse democratie. Een aanhoudende stroom aan artikelen, interviews, boeken en documentaires heeft die ‘zekerheid’ onwankelbaar gemaakt in de media en publieke opinie. Intussen zijn grote delen van de archieven van de voormalige Sovjet-Unie opengesteld voor wetenschappelijk onderzoek. De resultaten daarvan zijn weinig bekend, maar wel hoogst opmerkelijk.
Bespreking: Stalin’s terreur in revisie?
Bekijk boek

‘Maar ik ben geen schooier’
Nico van Nieuwenhuysen. Arts in Kamp Amersfoort en aan het Oostfront
Veroordeeld tot twintig jaar cel en een levenslang beroepsverbod; hoe kon het zover komen? Nicolaas van Nieuwenhuysen was een bekwaam en gerespecteerd chirurg, een maatschappelijk geëngageerde (CHU) notabel die in een van de mooiste huizen op de Amersfoortse Berg woonde. Hij koos na de bezetting in mei 1940 de kant van de Duitsers en ontpopte zich als een bijzonder hardvochtige kamparts in kamp Amersfoort. Met de Nederlandse Ambulance trok hij als SS’er naar het Oostfront om gewonde Duitse soldaten op te lappen.
Bespreking: Ontroering en wreedheid in boek over kamparts Amersfoort
Bekijk boek

Ngando en andere verhalen
Te midden van de politieke onrust van het koloniale tijdperk besluit de twaalfjarige Musolinga te spijbelen van school ondanks de instructies van zijn moeder Koso. Terwijl hij langs de oever van de Congo-rivier wandelt, wordt hij opgeslokt door een krokodil. Alleen een nganga-nkisi, een welwillende toverdokter, kan hem redden… Ngando wordt beschouwd als de eerste Congolese roman en biedt een uniek en confronterend portret van Kinshasa in de jaren veertig.
Bekijk boek

Onze constitutie
De geschreven en ongeschreven regels van het Nederlands staatsbestel
Nederland heeft een van de oudste grondwetten van de wereld en al meer dan twee eeuwen een stabiel constitutioneel bestel. De spelregels ervan zijn wezenlijk voor hoe we samen vorm geven aan ons lot, maar toch zijn ze weinig bekende, soms haast onzichtbare decorstukken voor ons statelijke, politieke, juridische en ook alledaagse samenleven. Wim Voermans probeert die vaak lastig te doorgronden regels van ons oude Nederlandse constitutionele bestel tot leven te wekken door, voorbij de mist van juridische techniek en jargon, naar hun achtergrond te kijken.
Bekijk boek

Revolutionary Worlds
Local Perspectives and Dynamics of the Indonesian Independence War, 1945-1949
Revolutionary Worlds bekijkt de Indonesische revolutie (1945-1949) vanuit een lokaal en regionaal perspectief. Met zeventien bijdragen brengen Indonesische en Nederlandse onderzoekers de revolutionaire wereld vanuit zeer verschillende perspectieven tot leven. De auteurs leggen uit hoe Indonesische, Chinese, Indiase en Euraziatische burgers, strijders, boeren en ambtenaren de vaak onstabiele periode tussen 1945 en 1950 hebben ervaren en vorm hebben gegeven. (Engelstalig)
Bespreking: Indonesische en Nederlandse historici sloegen handen ineen
Bekijk boek

Tusseninmens
Hoe mode van gedaante verandert
In het essay Philosophie der Mode schrijft de Duitse filosoof en socioloog Georg Simmel dat mode in een paradoxale behoefte van de mens voorziet: met het volgen van trends sluiten we ons aan bij gelijkgezinden en markeren we de afstand ten opzichte van de andersdenkenden. Met een en dezelfde outfit kunnen we zowel individualiseren als socialiseren. Simmel meende dat een goed ontwikkeld modebewustzijn noodzakelijk is ‘voor de individualistische versplintering van de moderne tijd’. Sarah Neutkens vraagt zich af of mode voor de hedendaagse ’tusseninmens’ nog altijd een cultureel kompas is.
Bekijk boek