Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 13 | Signalementen week 15 >>>

Selectie week 14 (2022)

1572
Op 1 april 1572 veroverden de watergeuzen Den Briel. Ze ontketenden zo een bloedige burgeroorlog in Holland en Zeeland, die na vele jaren van strijd zou leiden tot het ontstaan van Nederland. Dat was niet de oorlog die Willem van Oranje had gewild. Toen de hoge edelman de inwoners van alle Nederlandse gewesten opriep om een opstand tegen de Spaanse landvoogd Alva te beginnen, hoopte hij vooral op het rijke Vlaanderen en Brabant. Daar lagen de voornaamste steden, en zijn eigen bezittingen. Maar van meet af aan ging niets volgens plan. Aan het einde van 1572 was de strijd in Holland en Zeeland de enige die Oranje nog niet had verloren.
Champagne in Sarajevo, meelsoep aan de Marne
Dit boek vertelt over het belang van voedsel tijdens de Eerste Wereldoorlog. De dagelijkse struggle for life van soldaten en burgers om eten te vinden had verstrekkende gevolgen voor het verloop van de oorlog. Een originele invalshoek is dat de auteur zijn pogingen beschrijft zelf te ondervinden hoe het was actief te zijn in de strijd. Zo neemt hij deel aan een re-enactment en werkt hij als souschef in een nagebouwde veldkeuken.
Interview: Koks verhieven improvisatie tot kunst aan het front van WOI
De huid van Cleopatra
Van wie is de Oudheid? Deze essaybundel draagt bij aan het belangrijke debat over de inclusiviteit van de oudheidwetenschappen en stelt de dubbelvraag ‘wie bestudeert de Oudheid en welke Oudheid bestuderen we eigenlijk?’ De bijdragen aan deze bundel werpen vanuit verschillende perspectieven licht op de diversiteit van de Oudheid en de bestudering daarvan. Van de angst voor immigranten tot de huidskleur van Cleopatra.
Fragment: Hoe de huidskleur van de oude Egyptenaren telkens van tint verandert
Bespreking: Etniciteit en diversiteit in oudheidstudies
De reis van de mensheid
De wortels van ongelijkheid in de geschiedenis van de mens. In dit boek onderzoekt de eminente Israëlische econoom Oded Galor de wortels van ongelijkheid in de geschiedenis van de menselijke soort. Dit belangwekkende boek paart de historische ambitie van Harari aan het politieke engagement van Piketty. Galor laat zien hoe technologie, bevolkingsomvang en aanpassingsvermogen slechts tweehonderd jaar geleden leidden tot een verbluffende verandering in de geschiedenis van de mens en legt de uiteindelijke oorzaken van ongelijkheid bloot.
Gerrit Lamberts’ Amsterdam door Gijs en Floor
Het Amsterdam van de negentiende eeuw. Een vrouw veegt haar stoepje, een winkelier stalt zijn koopwaar uit en kinderen spelen op straat. Sfeertje, zou je zeggen – maar Amsterdam verkeerde in zwaar weer. Berooid achtergelaten door de Fransen, scheve houten huisjes, vervallen panden en hele stadsdelen afgebrand. Het is in die tijd dat Gerrit Lamberts (1776-1850) al wandelend tekende of al tekenend wandelde, en met kleurrijke topografische tekeningen liet zien hoe het er toen aan toeging.
Het ongeloof
Weten we alles over de Holocaust? Het antwoord daarop moet zijn: Nee. Ook nu weer borrelt er een verhaal op dat ons beeld over de Jodenvervolging en de Tweede Wereldoorlog verrijkt en verbreed. Het gaat om een Joodse tapijtverkoper uit Zutphen die in Frankrijk honderden Joodse en niet-Joodse Nederlanders hielp vluchten naar Zwitserland en Spanje, waaronder ook veel Engelandvaarders. Het gaat om Sally Noach. Met zijn creatieve handelwijze en bluf heeft hij veel lof geoogst maar ook diverse tegenstanders gemaakt.
Het vuur van de vrijheid
Hoe vier filosofes een nieuwe wereld ontwierpen. De jaren 1933 tot 1943 markeren het zwartste hoofdstuk in de moderne Europese geschiedenis. Terwijl de catastrofe nadert, ontwikkelen Hannah Arendt, Simone Weil, Simone de Beauvoir en Ayn Rand hun visionaire ideeën: over de relatie tussen
het individu en de samenleving, tussen mannen en vrouwen, seks en gender, vrijheid en totalitarisme.
Kerstens lijst
De biografie Kerstens lijst is een allesomvattende biografie van François Kersaudy waarin een genuanceerd beeld ontstaat van Felix Kersten, de arts die bepalende keuzes maakte in oorlogstijd. In de biografie Kerstens lijst vertelt historicus François Kersaudy het verhaal van Felix Kersten, de lijfarts van nazikopstuk Heinrich Himmler, die honderdduizend levens redde vanuit het hart van het kwaad.
SPQR
In SPQR biedt een van ’s werelds belangrijkste classici een frisse kijk op de Romeinse geschiedenis. Deze geschiedenis omspant duizend jaar en werpt een nieuw licht op de Romeinse beschaving. Het oude Rome is voor ons nog steeds een ijkpunt. Zijn veroveringen, uitvindingen, infrastructuur en politieke verwikkelingen houden ook de moderne mens nog bezig. In SPQR biedt een van ’s werelds belangrijkste classici een frisse kijk op de Romeinse geschiedenis.
Het artsenverzet en Kamp Amersfoort
Een onderbelicht fenomeen uit de Tweede Wereldoorlog is het zogenaamde artsenverzet: een uniek en geslaagd voorbeeld van georganiseerd, effectief, geweldloos en meerjarig weerstand bieden aan de nazi’s door een bijna voltallige beroepsgroep. In het overwegend geweldloze Nederlandse verzet ontstond medio 1941 Medisch Contact, de geheime verzetsbeweging van de gedifferentieerde medische beroepsgroep. Recent onderzoek heeft licht geworpen op de circa 300 artsen die in 1942 en 1943 in Kamp Amersfoort werden opgesloten.
Artikel: Het artsenverzet: opgesloten in Kamp Amersfoort in 1942 en 1943