Het vat der Danaïden vullen – Herkomst uitdrukking

De oude uitdrukking “het vat der Danaïden vullen” werd vroeger geregeld gebruikt om aan te geven dat een bepaald werk totaal doelloos was en eeuwig zou duren. De herkomst van deze uitdrukking is te vinden in de Griekse mythologie.

De Danaïden waren de vijftig dochters van koning Danaos uit Libië. Op een dag trok deze koning met zijn dochters naar Argos. Hij vluchtte hiermee voor zijn tweelingbroer Aegyptus die zich kort daarvoor meester had gemaakt van de Egyptische troon en erop stond dat zijn vijftig zonen uitgehuwelijkt werden aan Danaos’ dochters. Zijn broer zag hier niets in en vreesde zijn broer. Kort na zijn vlucht naar Argos arriveerden de zonen van Aegyptus echter en dwongen Danaos alsnog in stemmen met de uithuwelijking.

Slachting

Koning Danaus wilde zich nog steeds niet bij de zaak neerleggen en gaf zijn dochters opdracht de mannen tijdens de huwelijksnacht met een mes te doden. Alle Danaïden gehoorzaamden dit bevel, op één na: Hypermnestra. Zij spaarde haar man Lynceus, omdat hij haar wens om tijdens de huwelijksnacht maagd te blijven respecteerde. Lynceus ontsnapte op deze manier maar keerde later naar Argos terug om wraak te nemen op alle mannen die betrokken waren geweest bij de dood van zijn broers.

Straf

De goden waren ontsteld over de actie van de Danaïden. Voor straf moesten zij in de Onderwereld voor eeuwig een bodemloos vat vullen. Alleen Hypermnestra ontkwam aan deze straf. Zij stond later met Lynceus aan de basis van een nieuwe dynastie in Argos. Hieruit zou onder meer de held Perseus voortkomen, die vooral bekend werd omdat hij het monster Medusa doodde.

Volgens sommige lezingen stond het verhaal van de Danaïden vroeger symbool voor het jaarlijkse opdrogen van rivieren en bronnen op het Griekse schiereiland Argolis. Het verhaal doet ook denken aan de mythe van Sisyphus, een Korinthische koning die zich de woede van de goden op de hals haalde en door hen ook werd veroordeeld tot een eeuwigdurende taak in de Onderwereld: de Sisyfusarbeid.

Overzicht van boeken over de (Griekse) mythologie

Bronnen ▼