Vestigingskolonie – Betekenis en korte geschiedenis

Het begrip vestigingskolonie wordt in de geschiedschrijving regelmatig gebruikt. Het duidt op overzeese gebiedsdelen die niet alleen door Europese mogendheden werden bestuurd, maar waar ze zich eveneens vestigden. De betekenis en een korte geschiedenis van ‘vestigingskolonies’.

Betekenis van vestigingskolonie

Een vestigingskolonie kan als volgt gedefinieerd worden:

“Een overzees gebied dat niet alleen door Europese mogendheden werd bestuurd of waar zich een factorij (handelspost) bevond, maar waar ze zich eveneens vestigden.”

Vestigingskolonies zijn in economisch opzicht in hoge mate autarkisch, ofwel zelfvoorzienend. Een vestigingskolonie kan beschouwd worden als een tweede stap in de Europese kolonisatie van overzeese gebieden. Aanvankelijk werden er in de gekoloniseerde regio’s factorijen gesticht, die diende als handels- en bestuursbases langs de kust. Dit gebeurde met name in de zeventiende eeuw, met als voorbeelden de door de VOC gestichte factorij Jakarta (1611), die in 1619 omgedoopt werd in Batavia en waar Jan Pieterszoon Coen de scepter zwaaide -, en Britse factorijen in China (1699, Kanton) en India (Surat sinds 1612, Bombay vanaf 1638, Madras sinds 1639 en Calcutta vanaf 1690).

Van handelskolonie naar vestigingskolonie

In diverse koloniale gebieden ontwikkelden factorijen en handelskolonies zich door tot vestigingskolonies. Hierbij speelde het modern imperialisme een rol: gebieden die onder Europese controle stonden werden beschouwd als eigen gebied en moesten dan ook bevolkt worden.

Een van de bekendste voorbeelden is de vestiging van Spaanse immigranten (na de komst van de conquistadores) in Zuid-Amerikaanse landen en de Britse kolonisators die zich, sinds de Pilgrim Fathers in 1620 aankwamen op de Amerikaanse oostkust, in Amerika vestigden.

Boek: Het Grote VOC Boek – Paul Brood

Bronnen ▼