In de 13 jaar dat de school bestond, is de naamgever van de school, de filosoof, econoom, geschiedschrijver en demograaf Ibn Khaldun weinig eer betoond. Ibn Khaldun is een van de bekendste wetenschappers van de islamitische wereld. Zijn werk had grote impact op de ontwikkeling van de wetenschappen die hij beoefende. Het is niet vreemd dat de school naar deze grootheid vernoemd werd.
Abū Zayd ‘Abd ar-Raḥmān ibn Muḥammad ibn Khaldūn al-Ḥaḍramī werd op 27 mei 1332 geboren in Tunis. Zijn voorouders waren afkomstig uit Jemen, en claimden af te stammen van een van de metgezellen van de profeet Mohammed.
Door zijn goede komaf kon Ibn Khaldun studeren in Tunis. Dat begon natuurlijk bij klassiek Arabisch en bestudering van de Koran. Hij studeerde islamitisch recht (sharia), en behaalde een hoge graad, de ijazah (bij de soennieten een soort ‘professor van korankunde’), maar dus ook een soort meester in de rechten.
Naast deze studie verrichte hij baanbrekend werk op vakgebieden die in onze ogen wat mondainer zijn. Hij kreeg een gedegen opleiding in de logica, wiskunde en filosofie, als een ware classicus of Renaissancedenker. Voordat hij zich echter op de wetenschap kon storten moest hij eerst carrière maken in het vakgebied waar zijn familie naam had gemaakt: het openbaar bestuur. Toen zijn beide ouders in 1348 stierven aan de Zwarte Dood, die in dat jaar in Europa, Azië en Afrika huishield, was Ibn Khaldun niet meer gebonden aan Tunis en vrij om te gaan werken waar hij wilde.
Zijn carrière in dienst van verschillende machthebbers bracht hem naar Tiemcen in het huidige Algerije, Fez in Marokko en Granada in Spanje, waar hij zou werken voor de sultan van het plaatselijke kalifaat, Mohammed V. Hij kwam in een interessant conflict terecht met de viezer (raadgever) van sultan Ibn al-Khatib, over de wijze waarop een vorst zou moeten regeren. Khaldun had hier vrij moderne ideeën over en werd door al-Khatib weer teruggestuurd naar Tunis.
De vizier zou later zelf in ongenade vallen bij de sultan wegens onorthodoxe filosofische ideeën en, ondanks protesten van Ibn Khaldun, terechtgesteld worden. De positie van raadgever van een vorst is een riskante. Khaldun zou daarna in Egypte als rechter functioneren, tot zijn dood in 1406.
Tijdens zijn werk aan het hof van bestuurders schreef Ibn Khaldun zijn bekendste werken, zoals Kitāb al-ʻIbar, waarin hij de geschiedenis van de wereld beschreef. Hij zag zichzelf allereerst als historicus, en de kennis van het verleden als de belangrijkste kennis voor een vorst of zijn raadgevers. Hij was begonnen met het beschrijven van de geschiedenis van de Berbers van Noord-Afrika, maar zou uiteindelijk zowel in de breedte als in de diepte veel meer fenomenen beschrijven.
Geschiedschrijving
Voor zijn wereldgeschiedenis maakte Ibn Khaldun gebruik van allerlei andere wetenschappen om de geschiedschrijving mee te staven, en hier maakte hij de belangrijkste innovaties. Eeuwenlang had de geschiedschrijving veel invloed ondervonden van de mythologie en de hagiografie, oftewel had in dienst gestaan van het ophemelen van de daden van bepaalde personen of volkeren. Ibn Khaldun voegde er echter hele concrete zaken aan toe.
De werken van Ibn Khaldun hebben een speciale plaats in de geschiedenis ingenomen. De wetenschapper was uniek in zijn soort. Volgens filosofen, economen en historici was hij de grondlegger van een hele reeks moderne wetenschappen, en dat al in de veertiende eeuw.
De Britse filosoof Robert Flint zei zelfs dat de beroemde denkers Plato, Aristoteles en Augustinus bij hem in het niet vallen. De naar hem genoemde school en de manier waarop op die school met kennis is omgegaan, heeft eigenlijk de naam van de geleerde bezoedeld.
Overzicht: Boeken van Ibn Khaldun
