Midden veertiende eeuw vestigde zich zowat overal in het Hertogdom Brabant en het Graafschap Vlaanderen een lekencongregatie van armenzusters. Als vrome gemeenschap ontfermden de lekenzusters zich voornamelijk over het lot van pestlijders en werden daarom al spoedig vereenzelvigd met Cellezusters of Zusters Alexianen. Pas later, in de vijftiende eeuw zouden de zusters een echte reguliere kloostergemeenschap vormen en omwille van hun donkerzwart habijt als Zwartzusters bekend geraken. Een inkijk in de geschiedenis van deze devote vrouwen:
De beginjaren
Een oorkonde maakte pas voor het eerst in 1360 officieel gewag van hun aanwezigheid in Brussel. Toch is het vrijwel zeker dat deze zusters al in de buurt van het Sint-Gorikseiland een tehuis bezaten tijdens de grote pestepidemie die einde 1347 de stad voor lange tijd teisterde. Aanvankelijk werd de komst van de lekenzusters door de schepenbank met argwaan bekeken. De stadsautoriteiten vreesden immers dat de zusters door hun omgang met de pestlijders de ziekte onder de bevolking zouden verspreiden. Langzaam groeide evenwel het vertrouwen en werden de lekenzusters voor hun inzet geprezen.
Hoewel de armenzusters een godvruchtig bestaan leidden, waren ze als lekengemeenschap evenwel niet gebonden aan de klassieke kloostergeloften van kuisheid, armoede en gehoorzaamheid. Mede op voorspraak van de bisschop van Terwaan, David van Bourgondiƫ, een bastaardzoon van Filips de Goede, verleende paus Pius II (1405-1464) hen in 1459 met een bul het privilege reguliere kloosterlingen te worden volgens de regel van de heilige Augustinus van Hippo. Vanaf toen nam hun aantal gestaag toe en konden zij hun tehuis uitbreiden tot een volwaardig klooster. Naast gebed bleven de Augustinessen zich verder toeleggen op ziekenzorg en konden dankzij giften en steun van de stad de zieken en behoeftigen verzorgen in hospices.
Moeilijke tijden
Onder het Calvinistisch bewind dat Olivier van den Tympel (1540-1603) voerde gedurende de āBrusselse Republiekā van 1576 tot 1585, slaagden de Zwartzusters erin hun activiteiten voort te zetten. Een eeuw later kwam echter de eerste grote tegenslag. Tijdens het artilleriebombardement van Brussel in 1695 door de Franse troepen onder leiding van maarschalk de Villeroy (1644-1730) ging hun klooster in de vlammen op. De heropbouw verliep moeizaam, maar enige tijd later herrees het kloostergebouw uit zijn as.
Een tweede moeilijke periode brak aan onder de regering van de bemoeizieke keizer-koster Jozef II die het niet zo begrepen had op kloosterorden. Toch lukte het de religieuzen ook deze keer om hun tehuis voor sluiting te behoeden, maar w moesten nadien in de nasleep van de Franse Revolutie uiteindelijk toch hun klooster verlaten dat door de revolutionairen als āNationaal goedā werd verkocht.
De queeste naar een gepast onderkomen
Enkele jaren later, in 1803 onder het Bonapartistisch regime, kregen de Zwartzusters van de Franse prefect Louis-Gustave Doulcet (1776-1853) die als gouverneur over onze contreien heerste, toestemming om zich te vestigen in een deel het voormalig kloostergebouw van de Bogaarden, een gemeenschap van lekenbroeders die onder het Frans revolutionair bewind uit de stad waren verdreven. Het kloostercomplex bleek na enige tijd te klein en in 1829 konden de zusters hun intrek nemen in een vroeger Visitandinnenklooster. Ook dit convent bleek maar een tijdelijke oplossing te bieden voor hun huisvestingsprobleem, want amper een halve eeuw later, in 1878, verhuisden de Zwartzusters naar een gloednieuw kloosterpand in de Blaesstraat in hartje Marollen, een armoedige volkswijk in Brussel. In de daarop volgende decennia nam het aantal roepingen drastisch af en in 1978 besloten de zusters te verhuizen naar een kleiner tehuis, ditmaal in de wat verderop gelegen Sint-Gislainstraat.
De teloorgang van de Brusselse congregatie
