John ‘Babbacombe’ Lee, de man die niet wilde hangen

Het fenomeen doodstraf levert genoeg stof op voor een paar tenenkrommende historische verhalen. Executies zijn van alle tijden. In de loop van de geschiedenis heeft de wijze van terechtstellen de meest gruwelijke varianten aangenomen: van scafisme, radbraken en vierendelen – soms voorafgegaan door het afsnijden van de edele delen –, tot wurging of verbranding. Een kleine bloemlezing van vijf bijzondere terechtstellingen.

In 2009-2010 wordt de 125e verjaardag herdacht van drie mislukte executies op de wereldberoemde Engelsman John “Babbacombe” Lee (1864-1945). De happenings vinden plaats in Babbacombe, een plaats aan de Engelse Riviera, de toeristische zuidkust van Engeland. De organisatoren luisteren de feestelijkheden op met liedjes, lezingen en de vertoning van een Australische stomme film over John Lee uit 1921. De Britse misdaadverslaggever Mike Holgate vormt samen met Ian David Waugh de spil van de organisatie. Samen hebben ze diepgravend onderzoek gedaan naar het Babbacombe-verhaal.

Het leven van de Engelsman John “Babbacombe” Lee, die in 1884 een oudere, vrijgezelle vrouw voor wie hij als butler werkzaam is met een bijl om het leven brengt, levert een van de meest intrigerende verhalen uit de misdaadgeschiedenis op. How come? John Henry George Lee, geboren op 15 augustus 1864, is de zoon van een gelijknamige mijnwerker en diens vrouw Mary Harris uit Babbacombe in Zuid-Engeland. Hij heeft een drie jaar oudere zus, Amelia, die in het begin van de jaren 1880 de huishouding werkt bij een oude dame genaamd Emma Keyse.(1) Over Johns leven tot zijn aan de moord is weinig meer bekend dan wat rondfladderende feitjes. Zo staat hij op zijn zeventiende, het is 1881, geregistreerd als Boy Second Class op het schip de Implacable in Devonville. Een jaar later, mogelijk door het schippersleven, krijgt Lee pneumonie (longontsteking), maar hij herstelt weer.

Why am I not to die?

In april 1883 komt John Lee voor het eerst in aanraking met justitie: vanwege diefstal veroordeelt de rechter hem tot tewerkstelling in de gevangenis van Exeter. Kort nadat hij vrijkomt gaat het pas echt verkeerd. Voor het plegen van een moord op 15 november 1884 vonnist de rechter hem tot de doodstraf door ophanging. Het slachtoffer is een oudere vrouw, Emma Keyse, de vrouw voor wie zijn zus heeft gewerkt en bij wie hijzelf als butler aan de slag is. De veroordeling is slechts gebaseerd op enkele getuigenverklaringen – bewijs via vingerafdrukken komt pas vanaf 1902 in zwang – en is feitelijk niet sluitend. Maar bij het ochtendgloren van 23 februari 1885 staat de galg in Exeter klaar voor John Lee. En ook de grote mensenmassa die zich in Exeter heeft verzameld, is er helemaal klaar voor.

Om 7.55 uur in de morgen halen de sheriff en de beul Lee uit zijn cel en zetten hem op het schavot. Als de beul de hendel overhaalt gebeurt er helemaal niks, en ook bij de tweede en derde poging klapt het valluik niet open. De betrokkenen raken in paniek, onder wie de zielzorger John Pitkin die drie keer voor niks het “Onze Vader” moet oplezen. De executeurs brengen de twintigjarige Lee, die mentaal uitgeput is na de 30 minuten durende mislukte opvoering en roept “Why am I not to die?”, weer terug naar zijn cel. Vanwege het falen van het valluik, dat tevoren toch een aantal keer succesvol is getest, wordt Lee veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Hij komt in december 1907 vervroegd vrij en emigreert enkele jaren later naar Milwaukee in de Verenigde Staten. Daar krijgt hij een dochter en overlijdt Lee in 1945 op tachtigjarige leeftijd.

Let me breathe!

Overigens is John “Babbacombe” Lee niet de enige ‘mazzelaar’ die een aantal executies overleefde. Van twee andere personen is bekend dat ze een executie overleven. De Engelsman Joseph Samuel (ca.1780-1806) ontsnapte net als Lee drie keer aan de galgdood. Tijdens zijn ‘executie’ in 1803, in Australië, knapt de eerste keer het touw. De tweede keer glijdt de strop half van zijn nek waardoor zijn benen de grond raken. En bij de derde poging knapt het touw opnieuw. De samengekomen menigte schreeuwt dat dit een teken van God is dat Samuel onschuldig is. Joseph Samuel wordt in vrijheid gesteld.

De Amerikaanse moordenaar Willie Francis (1929-1947) overleeft de elektrische stoel op 3 mei 1946. Hij is dan zeventien jaar. Het voltage is klaarblijkelijk niet hoog genoeg, want de getuigen horen hem schreeuwen: “Take it off! Take it off! Let me breathe!” Achteraf blijkt dat de stoel verkeerd is geïnstalleerd door een bezopen gevangenisbewaarder. Op 9 mei 1947 slaagt een hernieuwde terechtstelling op de elektrische stoel wel.