In 1877 introduceerde de Duitse geograaf Ferdinand von Richthofen de naam ‘Grote zijderoute’ voor een keten van eeuwenoude handelsroutes via Centraal-Azië, tussen het Verre Oosten en het Westen. Ruim zeventien eeuwen was de Zijderoute het grootste handelsnetwerk ter wereld. Karavanen van soms wel duizend kamelen, paarden, ossen en ezels vervoerden goederen, kunstvoorwerpen en ideeën van oost naar west en van west naar oost, door woestijnen en over hooggebergtes.
Aan het eind van de negentiende eeuw werden de eerste opgravingen georganiseerd, vooral door Russische expedities. Er werden verdwenen steden, kloostergrotten en begraafplaatsen blootgelegd in Mongolië, West-China, de Centraal-Aziatische republieken, tot in de Kaukasus. Vele schatten, daterend van ver voor Christus tot de middeleeuwen, verschenen vanonder het zand. Muurschilderingen, zilver, goud, beschilderd zijde, beelden en sieraden, allemaal van hoge artistieke kwaliteit en getuigend van een betoverende culturele en religieuze uitwisseling. Verloren steden kregen weer glans: Khara-Khoto, Panjakent, Varakhsha. Oude, soms vergeten rijken keerden terug op de kaart: Sogdië, Parthië, Ustrushana.
Wat de Zijderoute aan de Russische onderzoekers prijsgaf is vanaf 1 maart, aan de hand van ruim 250 schatten uit de Hermitage St.-Petersburg, in het museum in Amsterdam te ontdekken. De tentoonstelling loopt tot 5 september 2014.
