Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 3 | Signalementen week 5 >>>

Selectie week 4 (2022)

Van Rome tot Rome
Een duizendjarig avontuur, dat is wat bestsellerauteur Dan Jones maakt van zijn nieuwe geschiedenis van de middeleeuwen ‘Van Rome tot Rome’. Hij begint in 410 bij de ineenstorting van het Romeinse Rijk en eindigt weer in Rome als keizer Karel V in de zestiende eeuw opnieuw voor de poorten van de stad staat. In een duizelingwekkend tempo laat Jones zien hoe het Westen de oude wereld herbouwde en de rest van de wereld ging domineren: door te ontdekken, ontwikkelen of domweg te stelen.
Voorpublicatie: Caernarfon Castle en de verovering van Wales
De jongen uit Buchenwald
1945. Romek Wajsman is net bevrijd uit Buchenwald, een concentratiekamp waar meer dan 60.000 mensen zijn vermoord. Hij is uitgehongerd en heeft geen idee waar zijn familie is – en of ze überhaupt nog leven. Hij verlaat het kamp met 472 andere jongens, onder wie Elie Wiesel, en samen krijgen deze tieners de bijnaam ‘de jongens van Buchenwald’. Ze zijn boos op de wereld en zoeken hun heil in geweld: stelen, vechten en strijden om macht. De jeugd van de jongens van Buchenwald werd gekenmerkt door terreur en dood en als gevolg daarvan zijn ze rebels en vol woede.
De Nijl
De beroemdste rivier ter wereld heeft een lange en fascinerende geschiedenis. In het Egypte van de farao’s werd hij aanbeden, Mozes werd er in een rieten mandje te vondeling in gelegd, hij was de prijs waarvoor in de Middeleeuwen werd gevochten door Fatamiden, Mammelukken, Ottomanen, hij speelde een rol in de Eerste en de Tweede Wereldoorlog, en is nu de inzet van een strijd om het water tussen de landen in Midden-Afrika. Het is het fascinerende verhaal van de immense economische, politieke en mythische impact die water kan hebben.
Een Duitse zomer

De zomerspelen van 1972 in München moesten de vrolijke Spelen worden. Het mocht niet zo zijn. In de vroege ochtend van 5 september drong een groep Palestijnse terroristen twee appartementen van Israëlische sporters binnen. Slechts een paar uur later waren elf Israëliërs, vijf Palestijnse gijzelnemers en een Duitse politieman dood. Waar in München de herinneringen aan de besmette Spelen van 1936 in Berlijn had moeten worden gewist, werd het de zwartste bladzijde in de olympische geschiedenis.
Hannibal in de Alpen
In het najaar van 218 v.Chr. trekt de Karthaagse veldheer Hannibal in vijftien dagen over de Alpen. Zijn vijanden, de Romeinen, waren hier nauwelijks op voorbereid en door deze operatie veranderde het verloop van de Tweede Punische Oorlog (218-201 v.Chr.). De vraag over welke pas het Karthaagse leger Italië binnenviel, houdt de gemoederen al twee eeuwen bezig. In ‘Hannibal in de Alpen’ benut Jona Lendering het op zich onbeduidende vraagstuk om te tonen waar oudheidkundigen zich zoal mee bezighouden.
Artikel: Hannibal in de Alpen
Koninkrijk der karakters
Na een bliksemsnelle opkomst is China nu een van de machtigste landen ter wereld. En dan te bedenken dat het grootste deel van de bevolking een eeuw geleden nog ongeletterd was. In Koninkrijk der karakters beargumenteert Jing Tsu hoe de modernisering van de Chinese taal heeft bijgedragen aan de verbluffende transformatie van het land. Lange tijd leek de Chinese taal een grote belemmering voor de vooruitgang van China. De Chinese bevolking sprak in honderden dialecten van een aantal verschillende talen als Kantonees en Mandarijn.
Kunstenaar op Sumatra
Pieter van Oort, geboren in 1804 in Utrecht, was een van de meest getalenteerde Nederlandse tekenaars van dieren en planten van zijn tijd. In opdracht van koning Willem I vertrok hij in 1825 naar de toenmalige Nederlandse koloniën in Zuidoost-Azië, om daar in dienst van de Natuur-kundige Commissie de flora en fauna vast te leggen. Met de natuuronder-zoekers van de Commissie reisde Van Oort tot zijn dood in 1834 rond in de regio, waar zij duizenden specimens verzamelden, beschreven en tekenden voor het net in Leiden opgerichte Rijksmuseum van Natuurlijke Historie.
Toerkestan solo
Ongenaakbaar en met open vizier trekt Maillart door de pas onderworpen Sovjet-republieken van Centraal-Azië. Aan de oevers van de mythische rivieren Amoe Darja en Syr Darja is ze getuige van een van de grootste experimenten uit de geschiedenis van de mensheid: een van bovenaf opgelegde ‘deislamisering’ in naam van de vooruitgang. Ze maakt kennis met Kirgiezen en Oezbeken, dwaalt door Samarkand en Tasjkent, beklimt bergen en kampeert in woestijnen. Als ze haar reisgenoten achterlaat en besluit alleen verder te reizen, krijgt ze als eerste, onafhankelijke Europese waarnemer een beeld van de wijze waarop de islamitische opstanden door het Rode Leger zijn neergeslagen.
Universiteit van het Noorden: vier eeuwen academisch leven in Groningen

De Rijksuniversiteit Groningen is sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog onherkenbaar veranderd. Van een kleine academische gemeenschap groeide de universiteit uit tot een modern bedrijf: ondernemend, marktgericht en internationaal georiënteerd. De verzakelijking, die begon met de oprichting van een Faculteit voor Economische Wetenschappen in 1948, stokte toen studenten en docenten in de jaren zestig en zeventig een ingrijpende democratisering wisten door de voeren.
Wachten op het Westen
Lege schappen in de supermarkt. Rijen voor de winkels. Grenzen dicht. Verboden bijeenkomsten in huis en mensen die afstand van je houden, alsof je verdacht bent. Het begin van de coronacrisis, toen het leven radicaal veranderde, onzeker en benauwend werd, voelde voor Nausicaa Marbe akelig vertrouwd aan. Het gevoel opgesloten te zijn, de gedachte dat de tijd stilstaat, dat het echte leven zich later zal afspelen, in een betere wereld, had ze eerder meegemaakt. De lockdown voerde haar direct terug naar haar jeugd in communistisch Roemenië. Die ervoer ze als een negentien jaar durende quarantaine in een dictatuur waar schaarste en onderdrukking heersten.
Wat we toen al wisten
Betogingen tegen het gebruik van plastic. Paniek over dramatisch dalende biodiversiteit. Zorgen om de leefbaarheid van de oceanen. Onrust over klimaatverandering. Vandaag? Nee, in 1972. De milieucrisis is ouder dan veel mensen denken, en de wetenschappelijke en politieke strijd erover is dat evenzeer. De planeet gaat eraan, riepen onheilsprofeten destijds. Nee, susten vooruitgangsgelovigen: wetenschap en techniek zullen ons redden. Aanleiding voor het maatschappelijke debat was het rapport van de Club van Rome. Van Grenzen aan de groei werden alleen al in onze gewesten een kwart miljoen exemplaren verkocht.