Het Schmalkaldisch Verbond was een protestants verbond van Duitse vorsten en rijkssteden. De naam verwijst naar Schmalkalden in de huidige Duitse deelstaat Thüringen. Daar werd het verbond, op 27 februari 1531, in Slot Wilhelmsburg gesloten.
Verschillende protestantse vorsten vreesden hierna achterstelling en verenigden zich in het verbond. De belangrijkste leden van de Bond waren landgraaf Filips van Hessen en keurvorst Johan Frederik van Saksen. In de loop van de jaren dertig sloten steeds meer rijkssteden zich aan bij dit verbond. Als reactie richtten de katholieke vorsten in 1538 de Heilige liga van Neurenberg op.
Einde van de Bond
Na de vrede met Frankrijk (1544) en de wapenstilstand met de Turken (1554), keerde Karel V zich tegen de protestantse vorsten en brak de Schmalkaldische Oorlog uit. De keizer wist met steun van de katholieke vorsten in vrij korte tijd de ene na de andere protestantse vorst te onderwerpen. Na de slag bij Mühlberg kwam het Schmalkaldisch Verbond te vervallen. Alleen de steden Bremen en Maagdenburg bleven zich nog tegen de keizer verzetten.
De andere vorsten werden gedwongen het zogenaamde Interim van Augsburg aan te nemen. In dit decreet droeg Karel V de protestanten op het traditionele katholiek geloof en de katholieke gebruiken opnieuw te aanvaarden. Wel kregen de protestantse geestelijken, tot grote onvrede van de katholieke kerk, toestemming om te trouwen.
Lees ook: De Reformatie: kerkhervorming in de 16e eeuw
…en: Vrede van Augsburg (1555) – Tijdelijke godsdienstvrede
…en: Karel V – Koning van Spanje en Rooms-Duitse keizer
