Na het eerste transport volgden er nog 92 andere transporten, waarmee in totaal 107.000 voornamelijk Nederlandse Joden naar het Oosten werden gestuurd. Slechts vijfduizend van hen keren terug. In zijn oorlogsdagboek Treinen op dood spoor beschreef kampgevangene Fred Schwarz de aankomst van de eerste honderden Amsterdamse Joden, die met het eerste transport naar Auschwitz werden gedeporteerd:
“Het zijn allemaal mannen uit Amsterdam, bleek van emotie en vermoeidheid. Gisteren thuis afscheid genomen, vannacht in een trein gestapt, vanuit Hooghalen vijf kilometer gelopen, met rugzak en dekenrol, daarna de registratie. Dan horen ze dat ze direct terug naar de trein moeten. Sommigen hadden gedacht dat ze eerst nog in Westerbork zouden blijven.”
Twee jaar later werd Fred Schwarz zelf op transport gesteld naar Theresienstadt en later Auschwitz.
Herdenking
Zondag is het zeventig jaar geleden dat de eerste trein vanuit Westerbork naar Auschwitz vertrok. Ter herinnering vindt zondag vanaf 15:00 uur een herdenking plaats op de plek waar de treinen vertrokken: kamp Westerbork. Minister-president Mark Rutte houdt een korte overdenking, er klinkt muziek, er zijn filmbeelden van een transport uit Westerbork te zien en er worden dagboekfragmenten voorgelezen door nabestaanden van de gedeporteerden van het eerste transport.
Van honderd van de Joden die op 15 juli 1942 naar Auschwitz werden getransporteerd zijn foto’s bewaard gebleven. Die foto’s zijn te zien bij het monument van de 102.000 Stenen op de voormalige appèlplaats. Rabbijn Ies Vorst, geboren in kamp Westerbork, bidt tijdens de herdenking het Jizkor, een gebed voor de zielenrust van de overledenen.
Overzicht van boeken over de Tweede Wereldoorlog
