Diaspora (volksverspreiding) – Betekenis en herkomst

De term diaspora is een bekend begrip uit de antropologie en specifiek uit de geschiedenis van het jodendom. Wat betekent diaspora eigenlijk? Wat is de herkomst van deze term?

Herkomst van de term diaspora

De term diaspora wordt vooral veel gebruikt in de antropologie en in de geschiedwetenschap. Het woord is afkomstig uit het oud-Grieks (διασπορά) en betekent verstrooiing, uitzaaiing of volksverspreiding.

Vanuit historisch perspectief heeft de term met name betrekking op de verstrooiing van het Joodse volk buiten Palestina, die een aanvang nam na de Babylonische ballingschap (de galoet) & de ondergang van het koninkrijk Juda in 586 v.Chr. Hierbij werd de Tempel van Jeruzalem, gebouwd door Salomo, verwoest.

Korte geschiedenis van de diaspora van het Joodse volk

De verspreiding van Joden vanuit Palestina en Azië naar andere werelddelen, kreeg in de jaren 66-70 na Chr. een impuls, toen de Joden in opstand kwamen tegen de Romeinen en de tweede, herbouwde Tempel werd verwoest. Op dat moment leefde al een meerderheid van de Joden in de diaspora, dus buiten Palestina. Na het jaar 70 kwamen Joden terecht in Klein-Azië (het huidige Turkije), maar ook in Europa en Afrika.

Een nieuwe migratiestroom van Joden kwam op gang in 135 na Chr., toen een Joodse opstand – bekend als de Bar Kochba-opstand – tegen het Romeinse gezag mislukte en werd neergeslagen door Julius Severus.

Eerste Joden naar Amerika

Kort na de Middeleeuwen, in de zestiende eeuw, kwamen de eerste Joden naar Amerika. Het betrof Sefardische Joden uit Spanje en Portugal. De eerste Jood die voet aan wal zette in de Verenigde Staten was Luis de Carabajal y Cueva, een Spaanse conquistador die in 1570 in het huidige Texas arriveerde. Verder geldt Joachim Gans – afkomstig uit Bohemen – als de…

…first Jewish-born person to set foot on American soil, in 1584.

In de zeventiende eeuw kwamen er ook vanuit Nederland Joden – via de toen ook Nederlandse kolonie in Brazilië – naar Nieuw-Amsterdam, het latere New York. Bekend is een groep van 23 Joden die in september 1654 in de plaats Nieuw-Amsterdam aankwam.

Tot ver in de twintigste eeuw werd het begrip diaspora vooral gebruikt om de Joodse verstrooiing mee aan te duiden. Tegenwoordig wordt het woord echter ook gebruik voor andere volken of gemeenschappen die noodgedwongen buiten hun eigen land wonen. Diaspora wordt tegenwoordig bijvoorbeeld ook wel gebruikt in het kader van de verspreiding van Afrikanen over de hele wereld als gevolg van de mondiale slavenhandel. Andere recente voorbeelden zijn de Armeense en de Tibetaanse diaspora.

Lees ook: Artikelen over de joodse geschiedenis
Of lees: Top 50 Jiddische woorden in het Nederlands
Overzicht van: boeken over het jodendom

Bronnen ▼