Met de val van de Berlijnse Muur kwam in november 1989 een einde aan de “Arbeiter und Bauernstaat”, de Deutsche Demokratische Republik (DDR). Tentoonstellingsruimte Gemak in Den Haag staat de komende tijd in het teken van het leven in Duitsland voor en na de Wende.
Bij Gemak is vanaf aankomende vrijdag de tentoonstelling DDR: Ostalgie & Paranoia te zien met daarin werk van de in Vlaanderen woonachtige Dora García en de Duitse kunstenaar Maix Mayer. Daarnaast is binnenkort de tentoonstelling Feind ist, wer anders denkt te zien. In deze tentoonstelling wordt, in samenwerking met de Duitse ambassade, materiaal uit de Stasi-archieven tentoongesteld.
Dora García
Met behulp van de fictieve film Zimmer, Gespräche probeert García de kijkers op het verkeerde been te zetten en een idee te geven van de paranoia in de DDR-samenleving. Tegelijk probeert ze in deze film de ‘stupiditeit’ van het systeem zichtbaar te maken.
Toen García haar werk enige tijd geleden exposeerde op een kunstbeurs in Berlijn, herkende een bezoekster zichzelf op een foto uit de serie Naturist Meeting. De vrouw had het gevoel dat er intieme foto’s van haar gebruikt werden voor commercieel gewin en dreigde met een rechtszaak. García had het gebruikte materiaal gekocht had van de Bundesbeauftragte für die Stasi-Unterlagen (BstU), de Duitse overheidsinstelling die het Stasi-archiefmateriaal beheert, en liet een advocaat de zaak onderzoeken. Uitkomst van dit onderzoek was dat de films en foto’s uit het Stasi-archief beschouwd worden als historisch onderzoeksmateriaal en daarmee eigendom van de Duitse staat zijn. Zowel kunstenaar als galerie hebben daarmee niet het recht de foto’s te verkopen of reproduceren.
Maix Mayer
Kunstenaar Maix Mayer werd in 1960 in de Oost-Duitse stad Leipzig geboren. Hij fotografeerde en filmde overblijfselen van de idealistische DDR-architectuur. In zijn fotoserie geeft hij een beeld van de oorspronkelijke communistische idealen in die architectuur. Daarnaast is de kunstenaar op zoek gegaan naar overeenkomsten tussen de DDR-gebouwen en gebouwen in andere wereldelen. Gebouwen waarin naar zijn mening eveneens een politieke visie verscholen ligt.
De kunstenaar staat in zijn fotoserie Hanoi stil bij de huidige staat waarin voormalige Oost-Duitse steden, zoals zijn geboorteplaats Leipzig, zich bevinden. Vanwege de grote trek naar het westen die na de val van de Berlijnse Muur ontstond, staan vele woonwijken leeg.
Feind ist, wer anders denkt
In samenwerking met de Duitse Ambassade is bij Gemak van 23 oktober tot 12 november 2009 de tentoonstelling Feind ist, wer anders denkt te zien. De tentoonstelling biedt een blik in de werkmethodes van de Stasi. Bijzondere aandacht wordt besteed aan mensen die in het vizier van de staatsveiligheidsdienst waren gekomen. Gedurende de looptijd van de tentoonstelling is een BStU-medewerker bij Gemak aanwezig om vragen te beantwoorden.
In het kader van de tentoonstelling vindt op 3 november om 20:00 uur een debat plaats. Aan dit debat neemt onder meer Gabriele Stötzer, schrijfster en voormalig strijdster voor burgerrechten in de DDR, deel. In 1989,
het jaar van de Wende, bezette Stötzer als eerste de Stasi-centrale in Erfurt.
Overzicht van Boeken over de DDR en de Berlijnse Muur
