De Verenigde Staten gelden als de bakermat van de populaire muziek. Zeker sinds de opkomst van de rock ’n roll in de jaren 1950, is Amerika een muzikaal gidsland voor de rest van de wereld. Hoe de Amerikaanse beïnvloeding historisch precies vorm kreeg, legt radiomaker en docent Marc Stakenburg uit in het fraai geïllustreerde en leerzame boek Music Trails USA. Een muzikale reisgids (Uitgeverij JEA, 2019).
Over de auteur
Structuur en inhoud van Music Trails
Het boek bestaat uit dertig losse hoofdstukken, thematisch onderverdeeld naar drie regio’s. De eerste regio is het zuiden van de Verenigde Staten. In de zuidelijke Amerikaanse staten kwamen in de periode 1890-1940 muziekstijlen als gospel, ragtime, blues en jazz op onder de Afro-Amerikaanse bevolking. Dit deel beslaat verreweg het grootste aantal hoofdstukken, namelijk 21. Aan bod komen korte artikelen over muzikale kernsteden als New Orleans en Memphis, maar ook muziekgroepen, stijlen en korte biografieën van bepalende muzikanten en artiesten.
In deel twee – dat bestaat uit 6 hoofdstukjes – ligt de focus op de noordelijke steden in de Verenigde Staten, zoals Chicago, Detroit en New York en Detroit waar. In deze steden kwam, vooral vanaf de jaren 1940, door de migratie van Afro-Amerikanen van het zuiden naar de noordelijke steden na de afschaffing van de slavernij in 1865, de zwarte muziek, de rock’n roll op. De basis hiervan werd gelegd door Afro-Amerikaanse muziekstijlen als r&b, jazz en gospelelementen. Deze smolten samen in elektrische blues (Chuck Berry, Muddy Waters, Howlin Wolf, T-Bone Walker, B.B. King, etc.), rock ’n roll (bijv. Elvis Presley), folkrock (Bob Dylan, Neil Young, etc.) en vele andere muziekstijlen die volgden.
Ten slotte komen in deel drie diverse muziekontwikkelingen in het zuiden van Amerika en aan de westkust (Californië) aan de orde, vanaf vooral de jaren 1960. De drie hoofdstukken in dit deel besteden aandacht aan onder meer de hippiecultuur (San Francisco), The Beach Boys en Led Zeppelin (Los Angeles) en artiesten als Janis Joplin en The Byrds.
Het begrip rock’n roll komt in de muziek terecht
Het boek van Stakenburg bevat veel interessante wetenswaardigheden en leerzame informatie. Zeker als je geïnteresseerd bent in de geschiedenis van r&b, country en rock ’n roll kun je je hart met dit boek ophalen. Om een voorbeeld te noemen een citaat over hoe de term ‘rock’ vanaf 1946 ingeburgerd raakte in het muzikale jargon:
De term rock doet voor het eerst zijn intrede in de muziek. Rond de jaren twintig van de vorige eeuw was die term ‘black slang’ voor geslachtsgemeenschap. In augustus 1946 beschrijft The Informer-reporter Ted Williams een optreden als: “He had the house rockin’ in rhythm”. Daarmee introduceerde hij de term bij een groot publiek. Diskjockey Alan Freed gebruikte de term ‘rock ‘n-roll’ als eerste op de radio, in 1951. (68)
Over de creativiteit van Led Zeppelin
In kleine onderzoekjes komen tal van artiesten en bands kort ter sprake, onder wie Hank Williams, The Beach Boys, Johnny Cash, James Burton en Michael Jackson. Ook de band Led Zeppelin krijgt de nodige aandacht. Wat deze groep bijzonder maakte, is dat Led Zeppelin veel experimenteerde op muziekgebied:
Er zijn oosterse invloeden te horen, maar ook Keltisch en flarden folk. Ze hebben op alle fronten artistieke vrijheid afgedwongen als ze hun eerste contract tekenen bij maatschappij Atlantic. Ze vinden dat luisteraars open moeten staan voor complete albums en zijn nauwelijks te bewegen singles uit te brengen. Tv-programma’s als Top of the Pops mijden ze. (292)
Hun concerten trekken meer publiek dan die van de Stones. In totaal weet de band 300 miljoen platen te verkopen. Daarmee staan ze na The Beatles en Elvis Presley op de derde plaats van best verkopende acts ooit, ongeveer gelijk met Michael Jackson, Madonna en Elton John. In dat getal zijn ook singles meegeteld, een product waar de band zich dus nooit op richtte. (292)
Slotsom
Music Trails is een prachtig geïllustreerd werk en bevat tal van boeiende verhalen. Mooi is bijvoorbeeld, in het derde deel, de beschrijving van het reilen en zeilen van groupies, fanclubs van hoofdzakelijk jonge vrouwen, die probeerden zo dicht mogelijk bij rocksterren te komen voor seks en avontuur. Dit wordt verteld vanuit het perspectief van Pamela des Barres, die een eigen vrouwengroupie oprichtte, de Girls Together Outreageous (TGO) – en het fenomeen ‘groupie’ voor het eerst omschreef.
Boek: Music Trails USA. Een muzikale reisgids – Marc Stakenburg