Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 18 | Signalementen week 20 >>>

Selectie week 19

Vijanden van Rome

Historicus Philip Matyszak heeft een eregalerij gemaakt van alle ‘Vijanden van Rome’: de barbaren die tegen de Romeinen in opstand kwamen. Tot voor kort werd de Romeinse beschaving per definitie als ‘iets goeds’ gezien. Rome verlichtte met de fakkel van de beschaving de barbaarse duisternis. De Romeinen verspreidden onder meer hun wetten, architectuur en literatuur tot in alle uithoeken van hun rijk. Maar dat ging ten koste van andere culturen.
Fragment: Zenobia – Koningin van Palmyra
De Lage Landen

Sinds de middeleeuwen heeft het deltagebied aan de Noordzee een gedeelde naam: de Lage Landen. Ze waren het slagveld voor alle grote Europese oorlogen, ze waren al vroeg vermaard om hun bloeiende handelseconomieën, maar een staatkundige eenheid heeft er nooit willen beklijven. In deze nieuwe blik op de rijke politieke geschiedenis van deze gebieden, blijkt dat de politieke culturen van Nederland en België teruggaan op een gedeelde traditie, waarin enerzijds de eigenheid wordt verdedigd en anderzijds moet worden samengewerkt.
Fragment: De wederopbouw van de Lage Landen
Bespreking: Waarom de Lage Landen geen eenheid vormen
Op vakantie!

Wanneer gingen we voor het eerst ‘op vakantie’ en hoe gingen we dan op reis? Wim Daniëls schreef een aanstekelijk boek over de vakanties van vroeger. Tegenwoordig vliegen we voor een habbekrats naar een tropische bestemming. Maar nog niet zo heel lang geleden was dat voor velen onbetaalbaar. Hoe gingen we toen met vakantie? Op de fiets, te voet, met de trein of zelfs met de auto. Met een imperiaal op het dak, de spullen vastgezet onder een klapperend zeil? Wim Daniëls beschrijft hoe wij vroeger op vakantie gingen. Over de eerste durfals die, al aan het begin van de vorige eeuw, Europa bereisden per fiets.
De wraak van de verliezers

De geschiedenis van rechts terreur in Duitsland begon niet met de opkomst van de nationaalsocialisten, maar met een samenzwering tegen de Duitse democratie en een bloedige reeks moorden precies honderd jaar geleden. De daders in de vroege Weimarrepubliek hadden dezelfde motieven, wrok en doelen als de rechtse terroristen van nu. Hun dodelijke vastberadenheid was gebaseerd op sociaal milieu en emotie, op structeren en netwerken die overal mogelijk zijn en nooit helemaal zijn verdwenen. In De wraak van de verliezers legt Florian Huber parallellen tussen rechts terreur in de vroege Weimarrepubliek en het rechts-terrorisme van nu. Hoe kwamen de wijken tot stand? Wat was de rol van ontwerpers, ambtenaren en bestuurders? Daarover gaat Een land waarover is nagedacht, in tal van anekdotes.
Drie oorlogen

De moord op Franz Ferdinand in Sarajevo leidde in 1914 tot de Eerste Wereldoorlog. De hele bestaande Europese orde werd ontwricht, zowel in politiek, economisch als cultureel opzicht. Duitsland leek de grote verliezer, maar al spoedig werd duidelijk dat de Duitse positie eerder versterkt dan verzwakt was. De Tweede Wereldoorlog brak uit en Duitsland faalde opnieuw, maar daarvoor was wel de militaire kracht van de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten nodig.
Fragment: De bevrijding van West-Europa
Een land waarover is nagedacht

Waarom ziet Nederland eruit zoals het eruitziet? Dat is voor een groot deel te danken aan de fantasie van architecten en stedenbouwers. En wat in de afgelopen eeuw steeds belangrijker werd, is de rol van de ruimtelijke ordening, van de lokale politiek tot het landsbestuur. Planning is politiek. In de twintigste eeuw bouwde ambtelijk Nederland een ‘ordeningsstaat’ op. Het uiterlijk van Nederland – van groeikern tot bufferzone, van Bijlmermeer tot Vinexwijk – is er blijvend door beïnvloed.
Langs de lijn

Paul van de Water onderzoekt in ‘Langs de lijn’ de rol van foute sporters onder het nationaalsocialisme. Het boek bevat portretten van 37 bekende Nederlandse en Vlaamse sporters die tijdens de bezetting lid waren van organisaties als de NSB en de SS. Zo komen Tinus Osendarp, de Nederlandse sprinter die derde werd op de Olympische Spelen in Berlijn na de Amerikanen Metcalfe en Owens, Oranjedoelman en SS’er Gejus van der Meulen, wielrenner Cor Wals (ook SS’er), en bokser Karel Sys aan bod.
Fragment: Foute sporters in de Tweede Wereldoorlog
Máxima

Al jarenlang is koningin Máxima het populairste lid van het Nederlandse koningshuis. Maar hoe goed kennen we de koningin nu echt? Royaltyjournalist Rick Evers volgde haar een jaar lang van heel nabij en biedt in Máxima. Meer dan Majesteit een unieke blik achter de paleisdeuren, die normaal hermetisch gesloten blijven. Ook als de camera’s uit zijn, ziet hij hoe Máxima zich met hart en ziel inzet voor onder meer de Verenigde Naties, het Oranje Fonds en als erevoorzitter van Méér Muziek in de Klas. Wat maakt haar zo succesvol en zo mateloos populair?
Naar de hel met Hitler

Niet alle Duitsers vormden ten tijde van het Derde Rijk een kudde schapen die zich gedwee naar de ondergang liet leiden door de Führer. Edelweißpiraten verkochten leden van de Hitlerjugend al eens een pak slaag. De Swingjugend luisterde naar verdorven muziek. Gevaarlijker was de actie van de studenten van de Weiße Rose om regimekritische pamfletten rond te strooien. Daarvoor kwamen ze onder de guillotine terecht. Veel generaals en officieren morden over de Führer. Slechts enkelen planden een – mislukte – aanslag op hem.
Bespreking: De zin van het Duitse verzet tegen Hitler
Seriemoordenaars in de Lage Landen

‘Seriemoordenaars zijn onder ons’, zegt Carlo Schippers van de Nationale Politie. Want dat serial killers alleen maar buiten onze landgrenzen actief zijn is een illusie. Ook hier zijn seriemoordenaars actief die op kwetsbare mensen jagen en hen gewelddadig om het leven brengen. En niet alleen in vroeger tijden. De meest recente seriemoordenaar die hier slachtoffers maakte, is onlangs veroordeeld! De feiten zijn even gruwelijk als die van beruchte seriemoordenaars in Rusland, Engeland of de Verenigde Staten. Zoals de Nederlandse straatrover Patrick S., het Monster van Spijkenisse, die de ledematen van een van zijn slachtoffers in de schuur bewaarde. Of Blauwbaard kasteelheer Michel Paul Fourniret, die zich van exhibitionist transformeerde tot een uiterst manipulatieve killer die zeven vrouwen verkrachtte en ombracht.