Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 6 | Signalementen week 8 >>>

Selectie week 7

De Indische doofpot

Waarom zijn Nederlandse soldaten nooit vervolgd voor de oorlogsmisdaden die ze tussen 1945 en 1949 pleegden in toenmalig Nederlands-Indië? Tijdens onderzoek voor De Groene Amsterdammer stuitte Maurice Swirc op documenten (met de status ‘zeer geheim’), die laten zien dat de hoogste militaire leiding en de regering in Den Haag door Nederlandse militairen gepleegde oorlogsmisdaden in de doofpot stopten. Dit gebeurde onder meer door klokkenluiders te negeren en te intimideren, bewijsmateriaal te vernietigen en onafhankelijk onderzoek te traineren.
Bespreking: Nederlandse oorlogsmisdaden in Indonesië bleven met opzet onbestraft
De zwarte driehoek

De Zwarte Driehoek vertelt het vergeten verhaal van de vervolging van de allerarmsten in Duitsland en Nederland tussen 1933 en 1945. Het doet dat in een brede context van de vroege eugenetica tot de gruwelen van de concentratiekampen en lange naoorlogse strijd voor erkenning. Ook het sociale beleid van Nederland op het gebied van ‘asociale gezinnen’ voor, na en tijdens de oorlog wordt onder de loep genomen.
Dienstbaar aan de keten?
In de negentiende eeuw, toen de centrale culturele, politieke en financiële instituten van Nederland tot stand kwamen, was slavernij nog altijd deel van het wereldrijk. Nederlandse families, instellingen en overheden zijn tegenwoordig steeds vaker geïnteresseerd in de rol die hun rechtsvoorgangers hebben gespeeld in het koloniale- en slavernijverleden. Dit boek is een geschiedenis van De Nederlandsche Bank waarin de auteurs bijzondere aandacht schenken aan het verband met slavernij, zowel als factor in de economie en als onderwerp van politiek debat.
Artikel: DNB nauw betrokken bij slavernij
Kleine wereldgeschiedenis in 50 dieren
Ontdek de meest indrukwekkende gebeurtenissen uit onze wereldgeschiedenis – van prehistorie tot nu – verteld aan de hand van 50 dieren uit alle uithoeken van het dierenrijk. In dit boek biedt historicus Jacob Field een fascinerende nieuwe kijk op de geschiedenis van onze planeet: van de dinosauriërs tot het eerste gekloonde zoogdier Dolly het schaap. Field neemt je mee op een historische excursie langs een bonte verzameling bekende en minder bekende diersoorten van elk continent. Wist je bijvoorbeeld dat Rome ooit werd gered door een stel ganzen?
Fragment: Slimme Hans, het paard dat kon rekenen
Et alors?
Waarom de Fransen zo Frans zijn? Mix je ne sais quoi, grandeur, een opmerkelijke relatie tot de eigen taal en vooral ook lossere zeden dan de gemiddelde Europeaan en je komt al een heel eind. Et alors? De schampere reactie van wijlen president Mitterand vat volledig waarom de Fransen zo Frans zijn. Mix je ne sais quoi, grandeur, een opmerkelijke relatie tot de eigen taal en vooral ook lossere zeden dan de gemiddelde Europeaan en je komt al een heel eind. Kikkerbillen en schapenkloten; een Frans (on)gemak; de van moord beschuldigde Edith Piaf passeren allemaal de revue van Houtman en Mouton. De auteurs duiken ook de Franse politiek in, waarbij ze menig (presidentiële) kroon ontbloten en koppen doen rollen.
Waanzin aan het einde van de aarde

Het beklemmende, waargebeurde relaas over de overlevingstocht van een negentiende-eeuwse poolexpeditie waarbij alles verkeerd ging, met een schip dat vastgevroren raakt in het ijs en een bemanning die een zonloze antarctische winter lang is ingesloten door het ijs. In augustus 1897 begon de jonge Belgische commandant Adrien de Gerlache aan een driejarige expeditie aan boord van het robuuste schip de Belgica, in de hoop op roem en succes. Zijn bestemming was het nog niet in kaart gebrachte einde van de wereld: het ijzige continent Antarctica.
Bespreking: Scheurbuik en winterdepressie te midden van het pakijs
In volle bloei

Bloeiende tulpen, rozen en al die andere bloemsoorten – het lijkt zo’n vanzelfsprekend onderwerp voor de kunst. Toch deed het bloemstilleven pas na 1600 zijn intrede in de Hollandse en Vlaamse schilderkunst. Bonte boeketten en een voorkeur voor exotische bloemsoorten kenmerken het genre, evenals een hoge graad van perfectie in de uitvoering. Precisie, zeldzaamheid en variatie – daarmee behaalden de bloemenschilders grote successen, niet alleen in Nederland maar bij kunstliefhebbers in heel Europa. De opkomst van het bloemstilleven in de zeventiende eeuw was nauw verweven met de botanische ontdekkingen van die tijd – in de Leidse hortus bloeiden de eerste tulpen.
Johan de Witt en het Rampjaar

Bloemlezing van brieven van en aan raadpensionaris Johan de Witt in het rampjaar. Raadpensionaris Johan de Witt (1625-1672) is een van de grootste staatsmannen die ons land ooit heeft gekend. Ook in het Rampjaar wisselde hij honderden brieven uit met veel correspondenten. Zijn enorme briefwisseling biedt een bijzondere blik op dat turbulente jaar, 1672. Deze bundel bevat brieven van en aan De Witt die geschreven zijn in het Rampjaar 1672. Ze worden besproken door de leden van het projectteam ‘Briefwisseling van Johan de Witt’ van het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis.
Merdeka
Onder de leus ‘Merdeka!’ stortte de Republiek Indonesië zich in 1945 in een strijd om de onafhankelijkheid waarvan niemand de afloop kon voorspellen. Harry Poeze en Henk Schulte Nordholt vertellen een nieuw verhaal over de revolutie waarin naast de strijd tegen de Nederlanders de ongewisse opkomst van de Republiek centraal staat. Na de gruwelen van de Japanse bezetting moesten de republikeinse leiders een nieuwe staat zien op te bouwen. Zij kregen van Neder-landse zijde te maken met kortzichtige politici en oorlogszuchtige militairen. In eigen kring moest de Republiek het hoofd bieden aan eigenzinnige en strijdlustige jongeren, autonome militaire leiders, behoudende federalisten, revolutionaire communisten en radicale moslims.
Wij willen hier geen avonturiers
Ernst August Kaerger had eigenlijk bakker moeten worden in een slaperige provinciestad in Pruisen, net als al zijn voorvaderen. Een periode vol omwentelingen had echter vele andere levens voor hem in petto: hij woonde in Namibië en China, opereerde tijdens de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen honderden jonge mannen, verbond de vingers van de Rode Baron, was aanwezig toen Reinhard Heydrich zijn vrouw ontmoette, kruiste wegen met zowel keizer Wilhelm II als Adolf Hitler en redde zijn eigen zoons van de verschrikkingen aan het Oostfront tijdens de Tweede Wereldoorlog.