Landbouw & Agrarische geschiedenis

Model van klei en hout van een stierenkar met landbouwproducten in grote potten uit Mohenjo-daro. Deze site werd verlaten in de 19e eeuw voor Christus.

De uitvinding van de landbouw: de grootste fout aller tijden?

Een artikel van de Duitse filosoof Hanno over een eeuwenoude discussie die ook momenteel weer in de belangstelling staat: was het ontstaan van de landbouw goed of slecht voor de mensheid?

Een lid van de San-stam in Zuid-Afrika. Veel leden van deze stam leven vandaag de dag nog als jager-verzamelaar

Korte begrippen·Prehistorie

Jagers-verzamelaars (en de eerste boeren)

De jager-verzamelaar is een mens die onderdeel uitmaakt van een cultuur waarin voedsel wordt verkregen door te jagen, vissen en foerageren (verzamelen). Deze levenswijze was typerend voor het grootste deel van de menselijke geschiedenis.

Het Joodse werkkamp De Zomp bij Ruurloo - Fotocollectie Nederlandse Heidemaatschappij

Boekbesprekingen·Natuur·Tweede Wereldoorlog

Te weinig compassie – De Heidemaatschappij en de Tweede Wereldoorlog

In 1998 kwam het internationale ingenieursbedrijf Arcadis in opspraak. Een voormalige dwangarbeider uit een van de Joodse werkkampen uit de Tweede Wereldoorlog had in een brief financiële genoegdoening gevraagd. Deze kampen voor Joden bestonden tussen januari en begin oktober 1942, de Nederlandse Heidemaatschappij (NHM) hield er toezicht.

Een stofstorm nadert Stratford, Texas, in 1935

Amerikaanse geschiedenis·Weer

De Dust Bowl – Droogte en stofstormen in de Great Plains

In de jaren 1930, ten tijde van de Grote Depressie, werden de grote vlakten (Great Plains) van de Verenigde Staten getroffen door uitzonderlijke droogte en grote stofstormen. Deze periode kwam bekend te staan als de Dust Bowl.

Religieuze geschiedenis·Taalgeschiedenis

Zijn licht niet onder de korenmaat zetten

Een Bijbelse uitdrukking die nog steeds geregeld gebruikt wordt, is ‘zijn licht niet onder de korenmaat zetten’. Het gezegde wordt gebruikt in het Nieuwe Testament, in het Bijbelboek Mattheüs.

Willekeurige foto van een paar aardappelen

Eten en drinken·Taalgeschiedenis

De eigenheimer – Een aardappel én een persoonstype

Iemand die nogal op zichzelf is en zich onverstoord en eigenzinnig door het leven slaat, wordt in Nederland wel eens een eigenheimer genoemd. Maar eigenlijk is het een aardappel.

Maritieme geschiedenis·Taalgeschiedenis

Van wanten weten – Betekenis en herkomst

Iemand die ‘van wanten weet’ is een echte ‘aanpakker’ en weet wat doorzetten is. Zo’n persoon staat dus z’n mannetje en gaat ervoor als zich een project aandient. Waar komt deze bijzondere uitdrukking vandaan?

Huisnijverheid - Rietvlechters aan het werk

Historische achtergronden

Huisnijverheid – Betekenis en voorbeelden

Het begrip huisnijverheid is een historische term uit de economische geschiedenis. Wat betekent dit woord precies en waar komt het vandaan?

De aardappeleters, Vincent van Gogh (1885)

Kunstgeschiedenis·Populair

De aardappeleters – Van Goghs eerste meesterwerk

Het schilderij 'De aardappeleters' wordt door kunstkenners beschouwd als het belangrijkste werk uit de vroege Nederlandse periode van Vincent van Gogh. Het werk toont een boerenfamilie die bij lamplicht een eenvoudige maaltijd nuttigt.

Friesland·Middeleeuwen

Markestelsel / markerecht

De termen markestelsel en markerecht zijn afkomstig uit de Nederlandse geschiedenis van de Middeleeuwen. Wat was het markestelsel precies? En waar en wanneer heeft dit stelsel in Nederland bestaan?

Dieren·Taalgeschiedenis

Je schaapjes op het droge hebben – Herkomst

Degene die zijn of haar schaapjes op het droge heeft, heeft de financiële zaken goed voor elkaar. De betreffende persoon is ‘binnen’.

Symbool van de eerste vijfjarenplan van de DDR

China·DDR·Korte begrippen·Koude Oorlog·Rusland

Vijfjarenplan – Betekenis & voorbeelden

Ee vijfjarenplan is een economisch plan dat in de tijd van de Koude Oorlog in meerdere communistische landen werd ingezet om de economie van bovenaf te sturen. Hoe zagen vijfjarenplannen er inhoudelijk uit?

Vruchtbare halve maan in het boek van James Henry Breasted, 1916

Cartografie·Prehistorie

Vruchtbare halve maan – Herkomst van het begrip

De term ‘vruchtbare halve maan’, ook wel ‘vruchtbare halvemaan’ of ‘vruchtbare sikkel’ genoemd, valt regelmatig als het over de Prehistorie (de periode voor de uitvinding van het schrift) gaat.

Boekfragmenten·Natuur·Populair

Geschiedenis van kunstmest: van vogelpoep tot ammoniaksynthese

Al eeuwenlang waren boeren op zoek naar methodes om het gras beter te laten groeien. Ze reden mest uit, sloegen de opgedroogde koeienvlaaien stuk en verdeelden afgeplagde vruchtbare grond over het land. Voor nog betere voeding van gewassen werd kunstmest toegediend op het land.

Willekeurige oude kaart van Goeree-Overflakkee

Archeologie·Nieuws

16e-eeuws boerderijcomplex gevonden op Goeree-Overflakkee

Op Goeree-Overflakkee hebben archeologen de mogelijke resten van een groot boerderijcomplex uit de zestiende eeuw gevonden.

Oudheid·Prehistorie·Vaderlandse geschiedenis

Nomaden – Betekenis van het begrip

Het begrip nomaden duidt op personen die rondtrekken en geen vaste woon- of verblijfplaats hebben. Dit verschijnsel deed zich voor in de Prehistorie, voordat tijdens de Neolithische Revolutie de landbouw werd uitgevonden.

Jean-François Millet (1814-1875), Het angelus, 1857-1859, olieverf op doek, 55,5 × 66 cm, Musée d'Orsay, Parijs, legaat van Alfred Chauchard, 1910 (via Van Gogh Museum)

Kunstgeschiedenis

Het angelus – Jean-François Millet

Het schilderij 'Het angelus' (1857-1859) wordt algemeen beschouwd als een van de belangrijkste en baanbrekendste werken van de Franse kunstschilder Jean-François Mille

Noord-Brabants Dorpsleven, 1911 (J.H. Schaefer’s Edition | Foto Frans Stender - BHIC)

Digitalisatie·Nieuws

Brabants dorpsleven in ansichten

Struise boerinnen aan het werk in de boerderij en op het veld, bonkige boeren die hun waar aan de man brengen op markten in de regio, het spinnenwiel, de hondenkar, de schapenwagen of Brabantse kinderen op het erf; samen vormen deze beelden de prentbriefkaartenreeks ‘Brabants Dorpsleven’.

Oogst op een kolchoz, 1930 (Publiek Domein - wiki)

Rusland

Kolchozen, sovchozen en koelakken in de Sovjet-Unie

In de voormalige Sovjet-Unie werd in de landbouw onderscheid gemaakt tussen zogeheten kolchozen en sovchozen. Een sovchoz was een collectieve boerderij waar boeren volledig in dienst van de staat werkten. Op een kolchoz hadden boeren nog een klein stukje eigen grond in bezit.

Typisch voorbeeld van een spieker (CC BY-SA 3.0 - Deguspice - wiki)

Prehistorie

Spieker – opslag van graan sinds de Steentijd en Bronstijd

Een spieker kon een open opslag zijn, maar meestal zat er een deur in en kon de ruimte helemaal afgesloten worden om kleine dieren te weren. Soms werd er rond de spieker ook een hek geplaatst of een diepe greppel gegraven, om dieven en inbrekers het zo moeilijk mogelijk te maken het graan te stelen.

Ruilverkaveling - Veenverkaveling (CC BY 2.5 - China Crisis - wiki)

Vaderlandse geschiedenis

Ruilverkaveling of kavelruil

Het begrip ruilverkaveling is afkomstig uit de agrarische geschiedenis. Ruilverkaveling, ook wel kavelruil of herverkaveling genoemd, houdt in dat boeren onderling stukken grond herverdelen.

1 2 3 4 Volgende