Augustin Daniel Belliard (1769-1832) – Generaal en diplomaat

In Brussel, bovenaan de trappen van de Baron Hortastraat, prijkt het marmeren standbeeld van Augustin Daniel Belliard, de officier en latere ambassadeur die een belangrijke rol speelde bij het ontstaan van België.

Een biografie

De jonge Augustin werd binnen een vrij bemiddeld gezin geboren in het Franse stadje Fonternay-le Comte dat tot het departement Vendée behoort. In 1789, nog tijdens zijn studies, koos Belliard resoluut om deel te nemen aan de net uitgebroken Franse Revolutie. Twee jaar later, in 1791, nam hij dienst in het Noordelijk legeronderdeel geleid door de generaal Charles-François Dumouriez (1739-1823) van wie hij de vleugeladjudant werd en met wie hij in verschillende veldslagen en campagnes meevocht.

Begin negentiende eeuw werd Belliard tot divisiegeneraal benoemd en als militair gouverneur van het Dijledepartement naar Brussel gestuurd. In 1804 keerde hij terug naar Frankrijk en nam kort daarna tijdens de Derde Coalitieoorlog deel aan de Slag bij Austerlitz. Vervolgens leverde hij strijd tegen de Pruisische troepen van Frederik Willem III in de Slag bij Jena. Nadien onderscheidde hij zich samen met Joachim Murat (1767-1815), de zwager van Napoleon (1769-1821), tijdens de Spaanse campagne en later gedurende de Russische veldtocht.

Toen in mei 1814 Napoleon noodgedwongen in ballingschap vertrok naar het eiland Elba, belette dat Belliard niet om in dienst te treden van Lodewijk XVIII (1755-1824). Toen Napoleon het jaar daarop met enkele getrouwen opnieuw Parijs binnentrok, schaarde hij zich weer onder de banier van de keizer. Na de Slag bij Waterloo en de definitieve troonsafstand van Bonaparte werd Belliard op bevel van Lodewijk XVIII voor zijn deelname aan de Honderd Dagen van Napoleon ¹ gevangen genomen en opgesloten. Na verscheidene maanden opsluiting werd hij in vrijheid gesteld. Belliard trok zich hierna grotendeels terug uit het openbare leven.

In 1819 werd er echter, omwille van zijn militaire ervaring door Elie Decazes, minister en vertrouweling van Lodewijk XVIII, opnieuw een beroep gedaan op hem gedaan om een expeditiekorps samen te stellen en Algiers aan te vallen. Belliard werkte het plan uit, maar de campagne ging uiteindelijk vanwege geldgebrek niet door. Toen Lodewijk XVIII in september 1824 kwam te overlijden, werd deze enige tijd later opgevolgd door Lodewijk Filips (1773-1850) waarmee Belliard in 1792 nog samen in de Slag bij Valmy en Jemappes zij aan zij had gestreden. Door deze machtswissel van de kroon kon Belliard rekenen op een volledig rehabilitatie en halverwege 1830 werd hij door de nieuwe Franse koning als ambassadeur naar Brussel gestuurd.

Achter de schermen

Bij het uitbreken van de Belgische revolte was Belliard de stuwende kracht achter de schermen. Hij kreeg het onder meer voor elkaar dat Lodewijk Filips tijdens de woelige septemberdagen Franse troepen naar Brussel stuurde, om samen met de Belgische revolutionairen te beletten dat het Hollandse leger, aangevoerd door prins Frederik van Oranje-Nassau (1797-1881), opnieuw de controle zou verwerven over het opstandige Zuiden. In augustus 1831, met wat de geschiedenis zou ingaan als de “Tiendaagse Veldtocht”, probeerde koning Willem I (1772-1843) nog om via wapengeweld België te heroveren, maar de dreiging van een Franse militaire interventie dwarsboomde deze plannen.

Eind januari 1832, toen Belliard na een onderhoud met koning Leopold I (1790-1865) het Koninklijk Paleis verliet, kwam Belliard ten gevolge van een beroerte plots te overlijden. Hij werd kortstondig begraven op het kerkhof van Laken², maar al in maart van datzelfde jaar werd zijn stoffelijk overschot overgebracht naar Parijs, waar hij met gepaste hulde op de begraafplaats van Père Lachaise zijn laatste rustplaats kreeg.

Het Brussels eerbetoon aan Belliard

Al vrij snel na zijn dood werd besloten om voor Augustin Daniel Belliard een standbeeld op te richten. Het vrij imposante beeld, ingehuldigd in september 1838, was het werk van Willem Geefs (1805-1883) en rust op een hardstenen sokkel ontworpen door architect Tilman-François Suys (1783-1861). Geefs beeldde Belliard staande uit met in zijn hand de akte ³ waarmee de grote Europese mogendheden de grenzen en oprichting van het jonge België erkenden. Het standbeeld was het allereerste herdenkingsmonument dat in Brussel werd opgericht na de Belgische onafhankelijkheid. Zeer opmerkelijk was ook dat om het beeldhouwwerk te kunnen bekostigen, het leger vrijwillig één dag soldij afstond. Verder werd in Brussel naast een verkeerstunnel ook een straat naar de Belgische officier vernoemd.

Overzicht van bezienswaardigheden in Brussel
Boek: Een geschiedenis van België – Voor nieuwsgierige kinderen (en hun ouders)

Noten