Boekbesprekingen - Recensies van geschiedenisboeken | Pagina 2

Koepel boven de Oranjezaal van paleis Huis ten Bosch, met de koninklijke standaard

De anti-monarchistische overdaad van Gerard Aalders

Het nieuwe boek van historicus Gerard Aalders heet 'De toekomst van de Oranjes. Van Willem de Eerste tot Willem de Laatste'. Maar het is de vraag of Aalders zelf wel gelooft dat onze huidige vorst ook de laatste zal zijn. In zijn inleiding wijst de auteur erop dat maar een zeer kleine minderheid van de in de Tweede Kamer gekozen

België·Boekbesprekingen

De lokroep van de zee (met een beetje hulp)

Vakantie-aan-zee, het woord alleen al roept bij menigeen herinneringen op. Onbekommerde souvenirs van geuren, van zand, wind en schelpen, van plenzen in zilte sop, van springen tegen/over de aanrollende golven, van ontmoetingen, van ontspanning… Van de weidse horizon. Die subjectieve hersenspinsels werden lange tijd aangezwengeld door affiches die de Belgische kust aanprezen.

Trêveszaal, de vergaderzaal van de ministerraad

Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis

Lessen van een politieke insider

Volgens Herman Tjeenk Willink legde het landsbestuur na de ontzuiling die vanaf de jaren zestig plaatsvond, het accent te sterk op het ambtelijk apparaat. Zelf trad het steeds meer terug. Het kloppend maken van het huishoudboekje kreeg naar de mening van de Tjeenk Willink een te grote nadruk.

In Siguntur Muda (bij Padang, Sumatra) oefent de 4e Afdeling Veldartillerie het in stelling brengen van een 25-ponder. Het geschut is gemonteerd op een draaibare onderplaat.

Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

‘Nederlandse methodiek’ in Indonesië-oorlog was een mythe

Veel meer dan aanvankelijk de bedoeling was, maakten Nederlandse troepen in de jaren 1945-1950 in Indonesië gebruik van zware wapens (vooral artillerie en vliegtuigen). Precieze cijfers zijn onmogelijk te geven, maar dat daardoor veel Indonesische slachtoffers vielen – ook burgers – staat wel vast. In elk geval een deel van de Nederlandse militairen hield er een slecht geweten aan over.

Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis·Turkije

Turkije, de islam en de verkiezingen

Volkskrantjournalist Rob Vreeken maakt de rekening op van wat zo’n twintig jaar terug de grote vrees was: dat Erdogan invoering van de sharia zou nastreven. De man die nu al zo’n twintig jaar regeert heeft dat misschien gewild, maar nooit in daden omgezet. Reden is dat de bevolking in grote meerderheid zo’n koers afwijst. Sterker nog, het rad van de

Freddie en Truus Oversteegen ontvingen in 2014 uit handen van minister-president Mark Rutte het mobilisatie oorlogskruis

Boekbesprekingen·Tweede Wereldoorlog·Verzet

Jonge vrouwen in het Nederlandse gewapende verzet

Ze werden tijdens de Nationale Dodenherdenking 2023 expliciet genoemd: vrouwen die geen erkenning kregen voor hun daden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat gold ook voor Truus en Freddie Oversteegen, twee zussen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Haarlem en Amsterdam zij aan zij streden tegen de Duitse bezetters. Samen met Hannie Schaft, die echter wel is uitgegroeid tot icoon van

Karel van het Reve in 1982, tijdens de uitreiking van de PC Hooftprijs

Biografieën·Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis·Rusland

Een biografie van Karel van het Reve

In een van zijn boeken geeft letterkundige, vertaler, schrijver en Ruslandkundige Karel van het Reve een denkbeeldig gesprek weer tussen twee Russische literatuurminnaars uit de jaren 1920. De een zegt: ‘het communisme kan nog wel 300 jaar duren. De Mongolen regeerden 300 jaar, de Romanovs bleven 300 jaar, dus de communisten blijven ook 300 jaar.’ De ander zegt verontwaardigd: ‘waarom

Muurschildering "Aufbau der Republik" van Max Lingner

Boekbesprekingen·DDR·Duitsland

De DDR was meer dan alleen de Berlijnse Muur

Tussen 1949 en 1990 waren er twee Duitslanden. Terwijl het ene Duitsland een succesvolle economische en democratische grootmacht is, is het andere Duitsland geschiedenis. In 1990 kwam de Duitse Democratische Republiek (DDR) ten einde en werd het grondgebied ervan onderdeel van de Bondsrepubliek. In de publieke herinnering aan de communistische natie overheerst het negatieve.

Stilleven van Alexander Adriaenssen uit circa 1640

Boekbesprekingen·Eten en drinken

Stillevens en lekker eten in de zeventiende eeuw

Soms wordt gezegd dat wij in Nederland geen eetcultuur kennen. Niets is minder waar, stelt Janny van der Heijden. In de zeventiende eeuw bestond deze wel degelijk, pronkte men met producten van eigen bodem of die men van ver haalde en hingen er trots afbeeldingen van gestapelde kazen of oesters aan de muur.

België·Boekbesprekingen·Oudheid

Ambiorix tegen Caesar: de feiten en de mythe

Op de Markt van Tongeren, vlakbij het onvolprezen Gallo-Romeins Museum, staat het standbeeld van Ambiorix, de Oude Belg die het in 57 voor Christus opnam tegen Julius Caesar. De flink besnorde leider van de stam der Eburonen tuurt krijgshaftig in de verte en is het symbool geworden van de Belgen die, volgens Caesar, van alle Galliërs de dappersten waren.

Kinderhuis Rustoord in Oisterwijk in de jaren vijftig

Boekbesprekingen

Overleven bij de nonnen

In 'Stil in mij' vertellen tientallen vrouwen hun schokkende verhaal van seksueel misbruik en fysiek en psychisch geweld door nonnen binnen de Rooms-Katholieke Kerk. Auteurs Esther Verhoef en Daniëlle Hermans interviewden tientallen slachtoffers om hun persoonlijke ervaringen uit eerste hand te kunnen optekenen.

Boekbesprekingen·Tweede Wereldoorlog

De collaboratie van de Duitse keizerlijke familie

Hoe groot was de invloed van de Duitse keizer Wilhelm II (en de overige leden van de familie) nu eigenlijk na de Eerste Wereldoorlog? En wat was zijn verhouding tot Adolf Hitler en het nationaalsocialisme?

Een Nederlandse patrouille in de omgeving van Boemiajoe, Midden-Java, in februari 1949.

Boekbesprekingen·Nederlands-Indië

Auteursgroep hekelt ‘moralistische’ en ‘ideologisch gedreven’ geschiedschrijving over Indonesië-conflict

Veel hedendaagse historici die schrijven over het Indonesië-conflict (1945-1950) doen dat onwetenschappelijk, vanuit moralisme en een anti-koloniale ideologie. Ze bedrijven geschiedsvervalsing. Dat is de rode draad in een recent verschenen boek van een groep auteurs die pretendeert wél wetenschappelijk te werk te gaan en wél met juiste feiten te komen.

Boekbesprekingen·Slavernij·Suriname

Marten Douwes Teenstra, een Groningse Multatuli

Dat ook Groningen tot over zijn oren betrokken was bij de slavernij is dankzij diverse publicaties intussen genoegzaam bekend. Maar al vroeg klonken er ook tegengeluiden. Een van de luidste stemmen was van de boerenzoon Marten Douwes Teenstra die in Nederlands-Indië en Suriname gewerkt had. Deze schrijver te Ulrum ontwikkelde zich tussen 1833 en 1864 tot een vooraanstaande abolitionist.

Het Poolse dorpje Rudno, vroeger Reudchen geheten

Boekbesprekingen·Polen

Een zoektocht achter het IJzeren Gordijn

Het is 1978. De Belgische Veerle Frion, net afgestudeerd, vertrekt naar Polen. Ze gaat daar Nederlandse les geven aan studenten aan de universiteit in Wrocław. In haar omgeving verklaart iedereen haar voor gek. Wie gaat er nu naar een land achter het IJzeren Gordijn, naar een land waar het communisme aan de macht is?

Boekbesprekingen·Natuur

De eeuwige haat-liefdeverhouding tussen natuur en stad

Al voordat vanaf omstreeks de negentiende eeuw in westerse steden steeds meer openbare parken werden aangelegd, kleurden deze groener. Niet vanwege de schoonheid van het groen, maar aanvankelijk om militaire redenen. Vanaf de zestiende eeuw werden stadsmuren vervangen door aarden wallen waarop bomenrijen werden geplant om erosie tegen te gaan. Paden tussen de bomenrijen boden in vredestijd ruimte om te

Carnavalsoptocht in Düsseldorf (2018) door de Duitse beeldhouwer Jacques Tilly, met een beeltenis van premier Theresa May die een misvormde Brexit baart.

Boekbesprekingen·Europese geschiedenis

Memoires van Europa-journalist Timothy Garton Ash

In 1986 publiceerde de eenendertigjarige Britse historicus/journalist Timothy Garton Ash een opzienbarend tijdschriftartikel, dat in vier afleveringen door de Volkskrant werd overgenomen. Het droeg de titel ‘Bestaat Midden-Europa?’ Ash vond van wel, hij zag het gras opschieten tussen de tegels in het betonnen, onveranderlijk gewaande Oost-Europa.

Foto gemaakt tijdens een CPN-congres in 1950

Boekbesprekingen·Politieke geschiedenis

Dat je CPN-lid was, hing je niet aan de grote klok

Kort na de Tweede Wereldoorlog was de Communistische Partij van Nederland (CPN) een belangrijke politieke partij. Bij de verkiezingen van 1946 haalde ze zelfs ruim 10 procent van de stemmen. Die populariteit hield ze niet lang vol, maar ook in de jaren vijftig, zestig en zeventig telde de CPN nog tienduizenden aanhangers.

Landverlaters, detail van een schilderij van Eugène Laermans, 1896

Boekbesprekingen

De geschiedenis van vluchtelingen en asielzoekers

'De vluchtelingenrepubliek – een migratiegeschiedenis van Nederland' is een boek dat in zestien hoofdstukken een beladen onderwerp onder handen neemt: vlucht, asiel en integratie. Al decennia lang voeren we immers een heftig debat over de vraag wie we moeten toelaten en waarom, en wat dat voor de samenleving betekent.

Oude uitgave van 'Die Waffen nieder!' en een foto van Bertha von Suttner op een Duitse postzegel uit 2005

Boekbesprekingen

De wapens neer! – Een aanklacht tegen de zinloosheid van gewapende strijd

De oorspronkelijke roman Die Waffen nieder van Bertha von Suttner (1843-1914) verscheen in 1889 en werd in zesentwintig talen vertaald. Al in 1891 verscheen een eerste Nederlandse vertaling onder de titel 'De wapens neergelegd!'.

Boekbesprekingen·Frankrijk

Eerste volledige Nederlandse vertaling van Les Misérables

Naast eerder ingekorte vertaalde uitgaven van Les Misérables zijn het aantal uitgebrachte film-, theater- of musicalversies van Hugo’s meesterwerk legio en de massa’s mensen die er zo mondiaal kennis mee maakten niet te overzien. Telkens gaat het hier echter om verkorte versies.