Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 13 | Signalementen week 15 >>>

Selectie week 14

Leven in bezet Nederland – 1944

1944, een jaar van valse hoop. Op 6 juni 1944 komt eindelijk de dag waar bezet Nederland al jaren verlangend naar uitkijkt: in Normandië landen de geallieerden op het stran verstoorde verwachtingen. Als op 4 september Antwerpen wordt bevrijd en de Britse radio het fake news meldt dat Breda in geallieerde handen is, kent de vreugde geen grenzen. Op dinsdag 5 september, Dolle Dinsdag, gaat heel Nederland met vlag en wimpel de straat op in afwachting van de bevrijders. Maar er komt niemand, de Nederlandse grens was nog niet eens bereikt.
Meer informatie / bestellen

De Bourgondiërs – Bart van Loo

De Bourgondiërs vertelt de geschiedenis van de vroege Nederlandse eenwording. Het is een wonderlijk relaas van ontbolsterende steden, ontwakend individualisme en uitstervende ridderidealen. Van schizofrene koningen, doortastende hertogen en geniale kunstenaars. Terwijl de Bourgondische hertogen met veldslagen, huwelijken en hervormingen de versnipperde Lage Landen tot één geheel smeedden, ontstonden onder hun impuls de onvergetelijke werken van Klaas Sluter, Jan van Eyck en Rogier van der Weyden.
Bespreking: Heimwee naar Bourgondië
Meer informatie / bestellen

Nacht in Tsjernobyl – Adam Higginbotham

Geschiedenis van de grootste nucleaire ramp ooit
In de vroege morgen van 26 april 1986 ontploft een van vier reactoren van de kerncentrale in Tsjernobyl. Duizenden mensen sterven; miljoenen in Oost-Europa en ver daarbuiten worden blootgesteld aan gevaarlijke radioactieve straling. De ramp betekende een keerpunt in het denken over nucleaire energie, luidde indirect ook de ondergang van de Sovjet-Unie in en markeerde daarmee het einde van de Koude Oorlog.
Fragment: De onheilspellende radioactieve wolk uit Tsjernobyl
Meer informatie / bestellen

Zo, ben jij er ook nog? Kind in de Tweede Wereldoorlog

Eerst wordt haar vader in het holst van de nacht weggevoerd. Nauwelijks een jaar later pakken de Duitsers haar moeder en een mysterieuze onderduiker op. De tienjarige Roos blijft in 1942 alleen achter met haar twee zusjes in hun ouderlijk huis in Rotterdam. Ze probeert zo goed en zo kwaad als het kan het dagelijks leven voort te zetten in de platgebombardeerde stad. In de hongerwinter van 1944 zoekt ze met haar zusjes een uitweg om te overleven.
Voorpublicatie: Roos Derks (10) bleef tijdens de oorlog alleen achter met haar zusjes
Meer informatie / bestellen

Hannibals meesterzet – Adrian Goldsworthy

Meesterverteller Adrian Goldsworthy vertelt in ‘Hannibals meesterzet’ over de bekendste slag uit de Oudheid. Op 2 augustus 216 voor Christus behaalde generaal Hannibal in het Italiaanse Cannae zijn meest glorieuze overwinning voor Carthago. In een van de bloedigste veldslagen ooit kwam zijn schitterende strategie eindelijk tot zijn recht. Hannibals huurlingenleger was een smeltkroes van nationaliteiten, maar het wist het gedisciplineerde leger van de Romeinse Republiek te vernietigen.
Meer informatie / bestellen

Schaduwen over de Toendra – Dalia Grinkeviciute

In 1941 werd de veertienjarige Dalia Grinkeviciute samen met haar moeder en broertje uit Litouwen naar Siberië gedeporteerd. Als sterkste van de drie wierp ze zich op om dwangarbeid te verrichten. Op eenentwintigjarige leeftijd weet Dalia de goelag te ontvluchten en keert ze terug naar Litouwen. Daar zet ze haar ervaringen uit het strafkamp op papier en begraaft de aantekeningen in haar achtertuin uit angst voor represailles van de KGB. Pas in 1991, vier jaar na Dalia’s overlijden, wordt het dagboek bij toeval gevonden.
Voorpublicatie: Een veertienjarig meisje in de Siberische Goelag
Meer informatie / bestellen

Voor de nazi’s geen Jood – Petra van den Boomgaard

Hoe ruim 2500 Joden door ontduiking van de rassenvoorschriften aan de deportaties zijn ontkomen
In januari 1941, ruim een half jaar na de Duitse invasie, moest iedereen met Joodse grootouders zich aanmelden bij het lokale bevolkingsregister. Omdat terecht gevreesd werd dat de aanmelding zou worden vergeleken met het bevolkingsregister leek knoeien niet raadzaam. Maar later diende ruim 3% van de Joodse bevolking bij de bezetter een herzieningsverzoekschrift in. Er bestond twijfel over de Joodse afkomst, zo stelden de verzoekers.
Meer informatie / bestellen

Aldus sprak Nietzsches zuster

Een leugenachtige vrouw waakt over Nietzsche. Het verhaal over leven en werk van Friedrich Nietzsche, verteld door zijn onbetrouwbare zus Elisabeth. Zij laat haar valse licht schijnen over het leven en werk van haar broer, over zijn verhouding tot hun moeder en tot andere vrouwen, over haar mantelzorg in de laatste tien jaar van zijn leven, en over haar ziekelijke bescherming van zijn nagelaten geschriften. Ze laat niets na om hem op het schild te hijsen – en zichzelf naast hem. Alles wat tegen hem zou kunnen worden gebruikt, wordt door haar verdraaid, ontkend of gewoon geschrapt en verwijderd.
Meer informatie / bestellen

Jacques van Marken. De eerste sociaal ondernemer…

Jacques van Marken (1845-1906) besloot zich als negentienjarige corpsstudent ‘nuttig te maken voor de maatschappij’. Hij richtte de Nederlandse Gist & Spiritusfabriek (het huidige DSM) en Calvé op en creëerde voorzieningen voor zijn arbeiders, die pas zeventig jaar later gemeengoed zouden worden, waaronder pensioenopbouw, ziektekostenverzekering en een ondernemingsraad. Samen met zijn echtgenote Agneta woonde hij in zijn fabriekskolonie in Delft. Daarnaast had hij ook een gezin in Rotterdam. Ondanks een zware morfineverslaving bleef zijn maatschappelijk engagement onverwoestbaar, met de verzoening van arbeid en kapitaal als ideaal.
Meer informatie / bestellen

Weldra zal ik onder de guillotine liggen – Joris Verbeurgt

Grace Elliott: ooggetuige van de Franse Revolutie
Grace Dalrymple Elliott (1754-1823) wist op wonderbaarlijke wijze aan de guillotine te ontsnappen. Als maîtresse van Louis-Philippe d’Orléans, intrigant en neef van de onthoofde Franse koning Lodewijk XVI, maakte ze de Franse Revolutie van nabij mee. Ze kwam oog in oog te staan met Robespierre en Lafayette, reisde tijdens de Brabantse Omwenteling naar de Zuidelijke Nederlanden, was bevriend met Marie-Antoinette en deelde de cel met Joséphine de Beauharnais, de latere Madame Bonaparte. Op vraag van de Engelse koning George III schreef ze haar memoires.
Meer informatie / bestellen

De hongerwinter – Ingrid de Zwarte

De Hongerwinter van 1944-1945 is een van de meest beruchte episodes in de Nederlandse geschiedenis. Hoewel de Hongerwinter al sinds de bevrijding centraal staat in de collectieve herinnering aan de Duitse bezetting, is hier nog weinig systematisch onderzoek naar verricht. Op basis van uitgebreid onderzoek in binnen- en buitenland beantwoordt Ingrid de Zwarte in dit boek prangende vragen over de Hongerwinter. Hoe is de hongersnood precies ontstaan? Wat was de rol van de Duitse bezetter? Wie stierven, wie bleven leven? En hoe bonden overheidsinstanties, geallieerden en burgers de strijd aan met de honger?
Meer informatie / bestellen

Arthur Briët. Rembrandt van de Veluwe

Arthur Briët (Madioen, Ned. Indië 1867-1939 Nunspeet) werd door zijn vriend, de kunstenaar Willem Witsen, ‘een curieuze jongen’ genoemd. Met een grote eigenzinnigheid volgde hij zijn eigen artistieke weg zonder zich te willen binden aan één bepaalde richting. Op de middelbare school hield hij zich al bezig met originele, geestige tekenprojecten. Na de Academie in Antwerpen verbleef hij een paar jaar in het centrum van de kunstwereld: Parijs. Briët vestigde zich in het kunstenaarsdorp Nunspeet, waar hij de authentieke leefwereld van de armoedige bewoners uitbeeldde. De sterke licht-donker contrasten die hij in dit binnenhuisgenre gebruikte, leverde hem de bijnaam ‘Rembrandt van de Veluwe’ op.
Artikel: Arthur Briët (1867-1939) – ‘Rembrandt van de Veluwe’
Meer informatie / bestellen