Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 36 | Signalementen week 38 >>>

Selectie week 37

Historia naturalis: de avibus
Dit boek brengt natuur en cultuur samen. Het legt verbanden en openbaart de belangrijke rol die vogels spelen in de symboliek, emblemen, heraldiek, rituelen, mythologie, devotie, magie, volksgeloof en onze taal. Een bijzonder rijke informatiebron prachtig geïllustreerd met ingekleurde gravures van vogels uit de Histoire Naturelles van Georges-Louis Leclerc de Buffon.
Fragment: Van orakels tot offerdieren: vogels in de cultuur
Sayang é
Molukkers in Nederland dragen een pijnlijke geschiedenis met zich mee. Het verdriet van de ouders die hun vaderland en familieleden moesten achterlaten werd de woede van hun kinderen. In ‘Sayang é. Zeventig jaar Molukkers in Nederland en op Maluku’ komen zij zelf aan het woord. Over de overtocht, het leven in de barakkenkampen, de acties in de jaren zeventig, de wijdverspreide drugsverslaving en de veerkracht om hun leven opnieuw vorm te geven. ‘Sayang é’ is zowel een uitroep van liefde (‘ach, mijn liefje’) als van spijt (‘och arme’). Landgenoten op de Molukken delen verhalen over onder meer de burgeroorlog en de strijd om een eigen republiek.
Nieuwe historische atlas van Zutphen
Zutphen is een van de oudste en best bewaarde steden van Nederland en geldt als een levendige winkel- en marktstad met een aantrekkelijk stadsbeeld en veel mooie monumenten. Deze Nieuwe Historische Atlas van Zutphen verklaart dat positieve imago aan de hand van twee troeven: de ogenschijnlijk wat chaotische plattegrond en het getorende silhouet. Zutphen noemde zichzelf al in de middeleeuwen een ‘oude stad’ en een ‘torenstad’.
Fragment: Het rampjaar van Zutphen (1572)
Het roodharige meisje van Auschwitz
Als Rosie achttien is wordt ze met haar moeder, zusje en broertje door de nazi’s weggerukt uit haar vertrouwde leven in Crasna, een dorpje aan de grens van Roemenië en Hongarije. Vanaf dat moment begint hun onvoorstelbare helletocht langs verschillende concentratiekampen. Rosie was vanaf haar jongste jaren een uitzondering vanwege haar rode haar. Hoewel haar dorpsgenoten en zelfs haar moeder die kleur afschuwelijk vinden, voelt zij zich juist extra krachtig door dat unieke haar. Bij aankomst in Auschwitz wordt ze meteen kaalgeschoren, en het voelt daardoor alsof ook een deel van haar bestaan wordt afgenomen. Maar midden in alle chaos en hopeloosheid realiseert ze zich dat de nazi’s één ding niet van haar kunnen afpakken: haar enorme doorzettingsvermogen, dat ze mede ontleent aan haar haar.
Hoe de hele Griekse oudheid in een lift past
De Griekse oudheid in een lift? Ja klopt, dat is de plek waar ‘Archaeostoryteller’ Ted Papakostaszijn verhaal vertelt. In die krappe ruimte —die is blijven steken tussen twee etages —ontmoeten twee onbekenden elkaar, van wie er één archeoloog is.Om de stilte te doorbreken is de vraag ‘wat doe je voor werk?’ het begin van een boeiende dialoog en een reis door de tijd. Een bijzonder aangenaam tijdverdrijf, waarbij zowel de meest heroïsche als alledaagse verhalen over de Oude Grieken luchtig en geestig verteld worden. Dit boek laat daarmee zien dat de oudheidkunde op een speelse manier toegankelijk is voor een breed publiek, leerzaam en vermakelijk voor ons allen.
Zarifa
Zarifa Ghafari werd op zesentwintigjarige leeftijd de jongste vrouwelijke burgemeester in Afghanistan. Inmiddels is ze bijna dertig en leeft ze onder zware politiebeveiliging in Duitsland. Ze groeide op onder het repressieve regime van de Taliban, maar wist zich te ontwikkelen tot voorvechtster van vrouwenrechten. Haar benoeming tot burgemeester van de conservatieve provincie Maidan Wardak ging niet zonder slag of stoot: extremisten probeerden haar de toegang tot haar kantoor te ontzeggen, haar mannelijke collega’s vertrokken uit protest.
Fascisme en de goede dictator
Hoe stelden de Nederlandse kranten zich op tijdens de opkomst en regeerperiode van Mussolini in Italië? Uit onderzoek van Hans Geleijnse blijkt dat Nederlandse kranten beleid en man nogal eens wilden scheiden. Waar de kritiek op de fascisten en de Italiaanse regering ook in de Nederlandse pers steeds meer aanzwol, werd de Duce steevast vergeven of vrijgepleit.
De grootste slavenhandelaren van Amsterdam
De jaren 1730-1740 vormen een keerpunt in de Nederlandse slavernijgeschiedenis: de West-Indische Compagnie verliest haar monopolie op de trans-Atlantische slavenhandel, waarop verschillende handelaren in de Republiek besluiten hun schepen in te zetten voor de private slavenhandel. Zo ook Jochem Matthijs en Coenraad Smitt. In ruim dertig jaar tijd verschepen ze tussen 11.000 en 13.000 slaafgemaakte mensen van West-Afrika naar Suriname.
De Zeven Woorden van de Lage Landen
Denk je in dat ergens in de Late Middeleeuwen een grote stormvloed de kust had verlegd naar waar nu de Duitse oostgrens en de Franse noordgrens liggen. De Lage Landen zouden dan niet langer bij maar onder de zee liggen! Wat zou de wereld dan gemist hebben? Veel en niet veel is het juiste antwoord – want allicht zouden sommige vondsten die ooit in de Nederlanden gebeurden, elders plaatsgevonden hebben.
Bespreking: Zeven Woorden van de Lage Landen
Grote idealen, smalle marges
De jaren zeventig van de vorige eeuw waren de jaren van idealisme, activisme en hooggestemde verwachtingen over welzijn, welvaartsverdeling en democratisering. Het was ook het decennium van diepe maatschappelijke en politieke tegenstellingen. Naast de vele ‘linkse’ activistische groeperingen groeide een conservatieve tegenbeweging. Economisch bezien keerde het tij in 1973. De eerste oliecrisis trok internationaal diepe sporen. Aan een lange periode van welvaartsgroei kwam een einde.
Fragment: Burgerlijke ongehoorzaamheid in de jaren zeventig
Collaboratie en geweld – handelseditie
Deze studie gaat over Nederlandse mannen die tijdens de bezetting handlanger van de nazi’s werden en zich ontwikkelden tot daders die zich structureel en systematisch schuldig maakten aan intimidatie, diefstal, plundering, afpersing, mishandeling, doodslag en moord. Over het onderwerp gewelddadige daders kun je honderden vragen stellen. In deze studie ligt de focus op vragen als: Hoe zag hun leven er voor de oorlog uit? Wat hebben deze mannen gedaan tijdens de bezetting onder de vlag van het nationaalsocialisme? Welke factoren speelden een rol bij hun ontwikkeling tot gewelddadige dader?