Religie. De geschiedenis van godsdienst. Berichten over onder meer het christendom, jodendom, islam, de reformatie, kerkgebouwen en religieuze kunstwerken.
Oude kerken bezitten vrijwel zonder uitzondering fraaie kerkelijke kunstschatten. Zij beogen een “veraanschouwelijking van het geloof” te zijn, zoals Frits van der Meer het formuleerde. Maar menig oude kerk heeft ook een minder zichtbare vorm van kunstig houtsnijwerk: de misericordes, die vermoeide kapittelheren tot steun waren.
Beeldende kunstenaars uit de Middeleeuwen hebben zich veelvuldig door de aangrijpende gebeurtenissen rond Pasen laten inspireren. Centraal stonden daarbij de dood van Christus en zijn verrijzenis. Maar ook de weg die de ziel van de mens na de dood moet afleggen is een uiterst geliefd thema.
Sint Amandus is wellicht de bekendste heilige uit onze vroege Middeleeuwen. De apostel der Franken introduceerde zowat in zijn eentje het christendom in Vlaanderen. Althans zo wil de overlevering het. De realiteit was enigszins anders.
Voor de vroege middeleeuwer waren de waarneembare en de bovenzinnelijke wereld volledig met elkaar verweven, laat Luit van der Tuuk zien in Indiculus. Iedereen was zich voortdurend bewust van de aanwezigheid van bovennatuurlijke machten die invloed uitoefenden op het aardse bestaan.
Vooral vrouwen vrouwen werden vroeger met de maan geassocieerd. En het waren dan ook in het bijzonder vrouwen die volgens het bijgeloof de maan konden betoveren. Zij beschikten over magische krachten en hadden profetische gaven.
Heiligenlevens of hagiografieën (in het Latijn vitae geheten) zijn een belangrijke bron voor historici. Dit geldt zeker voor de periode van de vroege middeleeuwen waarvan, in tegenstelling tot later eeuwen, weinig is overgeleverd.
Met het begrip kerstening wordt doorgaans het, vaak massaal, bekeren van heidense volkeren tot het christelijke geloof aangeduid. De kerstening van Europa was een proces van vele eeuwen.
In de twaalfde en dertiende eeuw verrezen in het rijke Friese Noorden (Friesland en de Groningse Ommelanden) in korte tijd talloze stenen kerkjes. Ze vormen tegenwoordig een monumentale romanogotische erfenis uit de Middeleeuwen en staan er nog steeds patent bij.
In verschillende Turkse talen en in het Farsi heet de Kaspische Zee tot op vandaag de ‘Chazarenzee’. De naam verwijst naar een middeleeuws rijk onder een joodse dynastie ten noorden en ten westen van de Kaspische Zee. Op zijn hoogtepunt, omstreeks 850, toen West-Europa onder Karolingische heerschappij stond, strekte het rijk van de Chazaren zich uit tot voorbij de Krim.
Sint Maarten wordt op 11 november gevierd omdat dat de feestdag is van de heilige Martinus van Tours (ca. 315-397). Volgens een legende ontmoette hij als lid van een Romeins leger op een dag bij de stadspoort van het Franse Amiens een bedelaar.
Op 27 november 1095 hield paus Urbanus II in het stadje Clermont, in Midden-Frankrijk, een van de meest opzwepende redevoeringen uit de geschiedenis. Een jaar later begon de Eerste Kruistocht waar de paus toe had opgeroepen. Tijdens deze militaire expeditie wilde het westerse christendom het Heilige Land binnenvallen om de moslims na vijfhonderd jaar uit Jeruzalem te verdrijven.