The Beach Boys – Vrolijke surfrock uit de jaren 1960

Afgelopen week, op 5 juli 2017, trad Brian Wilson van de surfrockband The Beach Boys op in Tivoli, Utrecht, vermoedelijk voor het laatst. De legendarische Amerikaanse band The Beach Boys, waar Brian Wilson het hart van vormde, is van grote invloed geweest op de hedendaagse pop- en rockmuziek. Met hun vrolijke, vocaal gestroomlijnde surfrock – die beïnvloed was door rock ’n roll, jazz en r&b – veroverden ze in de jaren 1960 de Amerikaanse en Europese hitlijsten.

Met name hun album Pet Sounds (1966) – dat Wilson afgelopen week in zijn geheel ten gehore bracht in Utrecht – heeft een grote impact op tijdgenoten en latere musici gehad.

Pet Sounds (1966)

Beatles-zanger en basgitarist Paul McCartney zei ooit over het album Pet Sounds:

It was Pet Sounds that blew me out of the water. No one is musically educated ’till they’ve heard Pet Sounds… It was my inspiration for writing ‘Sgt. Pepper’.

Singer-songwriter Elton John noemde het album ’tijdloos’ en ‘het werk van een ongelofelijke genie’. En zo stapelden de lofprijzingen van collega-muzikanten zich op. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het muzikaal experimentele Pet Sounds van The Beach Boys door het tijdschrift Rolling Stone op plek 2 belandde in een overzicht van top 500 beste albums ooit.

Ironisch genoeg staan The Beatles met hun album Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band (1967), dat sterk door The Beach Boys geïnspireerd werd, op plek één in deze lijst. The Beatles staan tevens met Revolver (1966), Rubber Soul (1965) en The White Album (1968) in de top 10 van de lijst. Hoge ogen gooien ook artiesten als Bob Dylan (nr. 4 , 9 en 16), Marvin Gaye (nr. 6), The Rolling Stones (nr. 7), Elvis Presley (nr. 11), Nevermind (1991) van Nirvana (nr. 17), Thriller (1982) van Michael Jackson (nr.20) en Chuck Berry’s Great Twenty Eight uit 1982 (nr.21).

Ontstaan en ontwikkeling van The Beach Boys

Vader en manager Murry Wilson vormde de stuwende kracht achter de vorming van The Beach Boys in 1961, in de plaats Hawthorne in California. Zelf was Murry Wilson een weinig succesvol liedjesschrijver.

Zijn zoons – Brian Wilson (zanger, bandleider en liedjesschrijver), Dennis Wilson (drummer-pianist) en Carl Wilson (gitarist) – vormden het hart van de band. Ze werden aangevuld met hun neef Mike Love (zanger) en schoolvriend Al Jardine (gitarist). Vader Wilson leerde zijn zoons zingen in de stijl van de groep The Four Freshmen, waarbij harmonieuze, meerstemmige zang het centrale element was.

Meteen in 1961 scoorden The Beach Boys hun eerste hitje (plek 75 in de Verenigde Staten) met het nummer Surfin’. In 1963 werd de song Surfin’ USA een grote hit. Het liedje geldt nog steeds als een van de invloedrijke songs uit de geschiedenis van de (surf)rockmuziek. Deze song was muzikaal gebaseerd op rock ’n roll-hit Sweet Little Sixteen van Chuck Berry, maar dan voorzien van surfteksten.

Begin april 1964 besloten The Beach Boys afscheid te nemen van vader Murry als hun manager, vanwege onenigheden over twee songs Fun, fun, fun (1964) en I get around (1964, hun eerste nummer 1-hit). Wel bleven de vader en zijn zoons nauw contact houden na deze zakelijke breuk.

Het jaar erop scoorden ze met California Girls een hit. Dit nummer stond vier weken in de hitparades. Maar de grootste successen moesten toen nog komen.

Pet Sounds en neergang The Beach Boys

Het album Pet Sounds bestond uit geniale muzikale composities, die in die tijd ongekend complex waren en ook erg persoonlijke teksten bevatten. De Amerikaanse besprekingen van het album waren lovend, maar toch verkocht het album in de Verenigde Staten slechter dan vorige albums. Pet Sounds betekende wel de grote doorbraak van The Beach Boys in Europa, waar de band een serieuze concurrent van The Beatles werd.

Enkele tijdloze songs die op het album staan, zijn onder meer Good Vibrations, Sloop John B., God Only Knows en Wouldn’t It Be Nice.

Pet Sounds was overigens geïnspireerd door het Beatles-album Revolver en vormde als album zelf weer een inspiratie voor The Beatles’ Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band (1967) van het jaar erop. Toen het Beatles-album verscheen, was Brian Wilson bezig met een nieuw project – het album Smile – dat Pet Sounds zou moeten overtreffen.

Wilson werkte aan het project met tekstschrijver Van Dyke Parks (1943-) en verscheidene muzikanten buiten The Beach Boys zelf. De andere bandleden reageerden negatief op de teksten, terwijl veel nummers niet af kwamen vanwege de muzikale complexiteit. Smile werd afgelast. Toen The Beatles vervolgens hun zojuist genoemde wereldalbum uitbrachten, raakte Brian Wilson in een diepe depressie.

Hierna wist de band nog enige tijd goede nummers te maken (met veel half-voltooide liedjes van Brian Wilson), maar het echte niveau van Pet Sounds werd nooit meer gehaald.

The Beach Boys in Nederland (1973)

Begin jaren 1970 maakte de band nog een kortstondige opleving door met het album Surf’s Up uit 1971. Dit album, waarop twee nieuwe Zuid-Afrikaanse bandleden meespeelden (Ricky Fataar en Blondie Chaplin), bevatte hits als Long Promised Road en Disney Girls.

In 1973 namen The Beach Boys ook een album op in Nederland, onder de weinig originele titel Holland:

https://www.youtube.com/watch?v=IgmgqCUdgqM

Midden jaren 1970 begon Brian Wilson, het genie achter de band – na tien jaar uit de roulatie te zijn geweest – zijn gezicht weer te laten zien tijdens optredens. Maar zijn comeback duurde maar even, van 1976-1978. Toen het M.I.U. Album (oktober 1978) uitkwam, verdween Brian Wilson weer uit beeld.

In 1989 bleek de labiele en aan drugs verslaafde zanger-componist The Beach Boys verlaten te hebben en al jarenlang onder behandeling van een psychiater te staan. Kort daarvoor, in juli 1988, scoorde de band zijn laatste hit in Nederland, met Kokomo. Dit was de titelsong van de film ‘Cocktail’ met Tom Cruise en Elisabeth Shue.

Laatste jaren

Ondanks meerdere conflicten – met name over geld en auteursrechten – trad Brian Wilson in de jaren 1990 weer live op met The Beach Boys. De band viel in 1998 definitief uit elkaar, na het overlijden van Carl Wilson.

In 2012 kwam voor het eerst sinds 1996 weer en nieuw studioalbum van de groep uit, met als titel That’s Why God Made The Radio. Deze plaat was in 2011-2012 opgenomen ter ere van het 50-jarig bestaan van de groep. De meeste songs waren gecompileerd door Brian Wilson. De overige bandleden waren Mike Love, Al Jardine, Bruce Johnston en David Marks. In september 2012 kwam het alweer tot een conflict en werd Brian Wilson uit de groep gezet.

Wilson trad daarna nog diverse keren op met Beach Boys-leden, zoals recent in Utrecht met onder meer Al Jardine.

Boek: Het Grote Jaren 60 Boek
Leestip: Muziekgeschiedenis op Historiek

Bronnen ▼