Bloedbad van Deir Yassin (1948)

Deir Yassin, een Palestijns dorp op slechts enkele kilometer afstand van Jeruzalem, haalde in april 1948 de wereldpers toen zionistische paramilitaire milities er onder de Arabische bewoners een slachting aanrichtten. Een relaas:

Politieke context

Eind november 1947 werd bij meerderheid van stemmen in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties een resolutie aangenomen die het Britse mandaatgebied Palestina moest opsplitsen in respectievelijk een onafhankelijke Arabische en Joodse Staat en een apart statuut voor Jeruzalem. Hierbij zou grosso modo 56 procent van het grondgebied toegekend worden aan de zowat 650.000 Joden en ongeveer 42 procent aan de 1,3 miljoen Arabieren. Het plan stuitte echter op hevig verzet bij de Arabische leiders en, zoals al vlug zou blijken, mondde uiteindelijk uit in de Arabisch-Israëlische oorlog van 1948 die de gehele regio in vuur en vlam zette.

De neerwaartse spiraal van geweld

Na de bekendmaking van de resolutie escaleerde de situatie tussen beide bevolkingsgroepen zienderogen. Overal kwamen de Palestijnen op straat en braken rellen uit waarbij Joodse winkels en synagogen het moesten ontgelden. Toen kort daarna onder impuls van de Arabische Liga het ALA (het “Arab Liberation Army”) onder leiding van de in Beiroet geboren Fawzi al-Qawuqji (1890-1977) begon met gewapende overvallen te plegen op Joodse goederentransporten en wegblokkades opwierp waardoor de voedselbevoorrading van Jeruzalem en de omliggende Joodse nederzettingen in het gedrang kwam, was het hek helemaal van de dam. Een reactie kon moeilijk uitblijven en de Haganah, een zionistische groepering, reageerde op haar beurt met vergeldingsaanvallen op het ALA. Volgens Benny Morris, een historicus verbonden aan de Ben-Gurion Universiteit van Beër Sheva, werd daarbij door de Haganah en andere meer radicale zionistische facties vaak nodeloos geweld gepleegd tegenover de Palestijnse bevolking.

Een kijk op de verdere gebeurtenissen

Na de zoveelste aanval op een Joods transport besloten de Irgun en de Lechi, twee radicale zionistische splintergroeperingen, een voorbeeld te stellen en wraak te nemen op de Palestijnen. Als doelwit werd Deir Yassin uitgekozen, een dorp met nauwelijks zeshonderd bewoners. Zonder veel voorbereiding vielen in de vroege ochtend van 9 april 1948 ruim 130 gewapende Irgun- en Lechistrijders het dorp binnen. Ondanks felle weerstand moesten vele dorpelingen het ontgelden. Mannen, vrouwen en kinderen werden lukraak neergeschoten of met messteken om het leven gebracht. Toen zich enige tijd later ook nog eenheden van de Haganah in de strijd mengden, was tegen de middag alle verzet in Deir Yassin gebroken.

Hoeveel slachtoffers er aan Arabische zijde tijdens de moordpartij precies vielen is niet met zekerheid te achterhalen. Naargelang de bronnen wordt gewag gemaakt van 230 à 250 doden, terwijl anderen het eerder houden op een honderdtal. In die context is er de bewering van Ilan Pappé, een Israëlische geschiedkundige verbonden aan de Britse Universiteit van Exeter, die stelt dat Deir Yassin slechts één van de vele nederzettingen was van waaruit Palestijnen doelbewust door Joodse milities werden verdreven en er minstens een twintigtal andere Palestijnse dorpen zijn waar analoge moordpartijen plaatsgrepen.

Gevolgen

Het gewelddadige incident in Deir Yassin had enkele onvoorziene gevolgen. Het nieuws van het bloedbad had zich razendsnel verspreid en vele Palestijnen die in de buurt van Jeruzalem woonden verkozen het zekere voor het onzekere te nemen en besloten veiliger oorden op te zoeken. Ook in de Arabische buurlanden was het nieuws doorgesijpeld en versterkte nog meer de roep om de oprichting van een Joodse Staat met alle middelen te verhinderen. Daarnaast waren het ALA en andere Palestijnse verzetsfacties op wraak belust voor hetgeen zich in Deir Yassin had afgespeeld. Een antwoord liet inderdaad niet lang op zich wachten. Nog geen week later, de dertiende april 1948, werd een medisch konvooi door Palestijnse verzetsstrijders in een hinderlaag gelokt waarbij 76 slachtoffers vielen, het merendeel artsen en verplegers van het Hadassa-ziekenhuis nabij de Scopusberg, een berg in het noordoosten van Jeruzalem. Toen ietwat later op 14 mei 1948 de Israëlische onafhankelijkheid werd uitgeroepen brak het geweld in alle hevigheid los…

Deir Yassin vandaag

Het dorp Deir Yassin, of wat er van overblijft, is intussen al decennia lang niet meer dan één van de vele buitenwijken van Jeruzalem en wordt nu voornamelijk bewoond door orthodoxe Joden. Tot grote ergernis van vele Palestijnen werd in plaats van een gedenkplaat voor het bloedbad dat in Deir Yassin plaatsvond, enkele jaren later op enkele honderden meter daar vandaan wel het Holocaust Memorial Museum Yad Vashem opgericht dat de herinnering van de Joodse slachtoffers tijdens de Tweede Wereldoorlog levendig moet houden.