Don Quichote de La Mancha rijdt in Brussel

Bij het horen van de naam Don Quichote denkt vrijwel iedereen onmiddellijk aan de avontuurlijke tribulaties van deze dolende ridder en zijn gevechten tegen windmolens die Cervantes in zijn epos “El ingenioso hidalgo Don Quixote de La Mancha” zo meesterlijk wist neer te schrijven. Dat Brussel een standbeeld heeft van Don Quichote is minder bekend. Een kennismaking:

Biografie van Miguel de Cervantes

De jonge Miguel werd in 1547 in een relatief welgesteld gezin geboren in het Spaanse Alcala de Hermares, een stadje niet ver van Madrid. Over zijn jeugd is weinig met zekerheid te zeggen. Op tweeëntwintig jarige leeftijd verliet hij Spanje en vestigde zich in Italië waar hij als secretaris in dienst trad bij de katholieke priester en latere kardinaal Giulio Acquaviva. In die periode begon hij zijn eerste gedichten, verhalen en kleine theaterstukken te schrijven. Toen omstreeks 1570 de expansiedrang van het Ottomaanse Rijk steeds groter werd, liet Cervantes zich inlijven bij de Spaanse vloot en nam hij deel aan de Slag bij Lepanto. Daar werd hij ernstig verwond aan zijn linkerhand die hij daardoor de rest van zijn leven niet meer kon gebruiken.

Ondanks deze handicap bleef hij in de daarop volgende jaren nog verder vechten tegen de Turken. Toen hij in 1575 vanuit Napels inscheepte om naar Spanje terug te varen, werd zijn schip door piraten geënterd en werd hij als slaaf aan de Bey van Algiers verkocht. Pas na vijf jaar gevangenschap kon Cervantes zich laten vrijkopen en zag hij zijn vaderland terug.

Eenmaal in Madrid legde hij zich volledig toe op het schrijven van artikelen, verhalen en romans. Zijn eerste literair werk, “La Galatea”, publiceerde hij in 1585. Zijn grote doorbraak kwam er pas enkele jaren later met zijn satirische roman “Don Quichote” waarin hij op subtiele wijze de draak stak met de in die tijd gangbare ideeën over het ridderschap. Hoewel het boek gelijk een succes was, stierf Cervantes in 1616 overmand door schulden in de grootste armoede. Hij ligt begraven in de kloosterkerk van het “Convento de las Trinitarias Descalzas” te Madrid.

De slag bij Lepanto

In 1570 vielen de troepen van sultan Selim II (1524-1574) Cyprus binnen met de bedoeling om van daaruit de hegemonie te verwerven over het Oostelijk gedeelte van het Middellands Zeegebied. Hierop werd onder impuls van Paus Pius V (1504-1572) en de Spaanse koning Filips II (1527-1598) samen met de Venetianen, Maltezen en Genuezen een christelijke alliantie op de been gebracht om een gezamenlijke vloot te vormen die de Ottomaanse dreiging moest afweren. De christelijke coalitievloot onder leiding van Don Juan van Oostenrijk (1547-1578), de halfbroer van de Spaanse koning, diende het op te nemen tegen het numeriek grotere Turkse flottielje aangevoerd door Ali Moezzin (?-1571) en Uluç Ali Pasha (1519-1587), een tot de islam bekeerde Italiaanse kapitein.

Beide armada’s troffen elkaar op zeven oktober 1571 nabij Lepanto in de Golf van Patras. Het zou één van de grootste en bloedigste zeeslagen uit de geschiedenis worden. Ali Moezzin, de Turkse vlootadmiraal sneuvelde al in het begin van het treffen. De Ottomaanse galeien werden in de volgende uren vrijwel allemaal tot zinken gebracht. Enkel Uleç Ali wist nog met een tiental schepen te vluchten en de haven van Istanboel te bereiken. In totaal lieten meer dan dertigduizend zeelui en galeislaven het leven.

De overwinning van de pontificale liga op de Turkse vloot werd nadien in de kunst bejubeld en door schilders zoals onder meer Tintoretto (1518-1594) en Titiaan (ca.1487-1576) gretig als onderwerp gebruikt in hun doeken.

Het standbeeld van Don Quichote in Brussel

Op het Spanjeplein, enigszins verscholen tussen de Brusselse Grote Markt en het Centraal Station prijkt een imposant ruiterstandbeeld op hardstenen sokkel van Don Quichote afgebeeld op zijn paard Rosinante en vergezeld van zijn trouwe dienaar Sancho Panza rijdend op Rucio, zijn ezeltje. Het is een vrijwel exacte kopie van het standbeeld dat op het gelijknamige plein staat in Madrid. Spanje gaf het in 1989 aan de stad Brussel ten geschenke na afloop van hun zes maand durend voorzitterschap bij de Europese Gemeenschap. De sculptuur is het werk van de Spaanse beeldhouwers Lorenzo en Frederico Coullaut-Valera.

Boek: De schepper van Don Quichote – De wereld van Miquel de Cervantes
Overzicht van de geschiedenis van Spanje