Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.
<<< Signalementen week 14 | Signalementen week 16 >>>
Selectie week 15 (2023)
Canon van 700 jaar Joods Nederland
Veel mensen weten wel iets over de Nederlands-Joodse geschiedenis, maar veelal zijn dat fragmenten: de Portugese Joden van Amsterdam, het Joodse socialisme en de fatale oorlogsjaren. Maar wat is nu de doorgaande lijn? Hoe is het Joden in Nederland vergaan vanaf het eerste moment dat ze zich hier vestigden? Daar geeft deze Joodse canon in honderd vensters antwoord op. Elk venster gaat over een belangrijke gebeurtenis, een plaats, een persoon of een voorwerp. Iedere tekst is gekoppeld aan sprekende, iconische afbeeldingen.
De kruidhofjes
45 medicijnen tegen dwaasheid en maatschappelijke onrust
Het woord ‘kruid’ heeft in de zestiende eeuw een bredere en minder neutrale betekenis dan tegenwoordig. Het gaat niet om wat wij heden ten dage kruiden noemen, maar om (nuttige) planten in het algemeen. De geneeskrachtige kant van planten heeft Coornhert voor ogen als hij de titel Kruythofken bedenkt. De dialogen in dit boek zijn op te vatten als een krachtig medicijn tegen wat Coornhert als de ziektes van zijn tijd ziet: ziektes van het verstand.
De smekeling
Een zeventienjarige gymnasiast worstelt met de vraag waarom zijn vader hem zo laatdunkend behandelt. Komt dit door het oorlogsverleden van zijn vader? Of is Van der Tocht, die als chauffeur werkt bij een begrafenisonderneming, de oorzaak? Deze man houdt de jongen voortdurend in de gaten. Langzamerhand komt de gymnasiast er achter dat hier een geheim aan ten grondslag ligt. Deze roman speelt in het Den Haag van de jaren zestig, waarin de opstandige jeugd middels een ver doorgevoerd nihilisme de macht van de oudere generatie probeert te breken.
De vermeende verzetsman
Rob Duijkers had altijd geleden onder het gemis aan zijn heldhaftige vader Jan. Die verzetsman was van kamp Amersfoort overgebracht naar concentratiekamp Neuengamme en kwam op 3 mei 1945 om het leven toen de Britten bij vergissing het schip Cap Arcona bombardeerden. Na de dood van Rob ontdekt zijn dochter op zolder een leren koffer met het archief van opa Jan. Daaruit bleek dat opa geen verzetsstrijder was maar op hoog niveau werkte voor nazi’s als Seyss-Inquart en Rauter.
Fragment: Jan Duijkers, de verzetsman die voor de Duitsers werkte
George VI en Elizabeth
Het huwelijk dat de Britse monarchie redde
Sally Bedell Smith, die van koningin Elizabeth II speciale toegang kreeg tot de brieven en dagboeken van haar ouders en tot de papieren van hun naaste vrienden en familie, brengt het ware liefdesverhaal van dit iconische koninklijke echtpaar tot leven. Hun liefdevolle en toegewijde huwelijk, dat van 1923 tot 1952 duurde, stelde de koning en koningin in staat om hun land door de Tweede Wereldoorlog te loodsen, het vertrouwen van het publiek in de monarchie te versterken en hun dochters, prinses Elizabeth en prinses Margaret, groot te brengen.
Poetins filosoof
Alexander Doegin
Alexander Doegin (1962) noemt men wel ‘het brein van Poetin’. Hij heeft een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van de geopolitieke idee van een Russisch Imperium (‘Eurazië’) dat niet alleen de vroegere Sovjet-Unie nog in omvang moet overtreffen, maar ook aan de hegemonie van de moderne, liberale wereld (‘Amerika’) een einde moet maken. Met het oog daarop zou Doegin willen dat Poetin de ’totale oorlog’ uitroept. Zo wordt de vraag dringend in welke mate Doegin voor Poetin van betekenis is.
Stadsjungle
De natuur en stad van het stenen tijdperk tot de klimaatcrisis
Een fascinerend nieuw perspectief op de relatie tussen natuur en stad. Tegenwoordig zijn steden de snelst groeiende soort op aarde en een schijnbare ramp voor regenwouden, bossen en graslanden. In Stadsjungle kijkt Ben Wilson naar de geschiedenis van de natuur en stad om zo te bepalen hoe de balans hiertussen verschuift.
Staken op leven en dood
De vergeten April-meistakingen van 1943
In april 2023 is het tachtig jaar geleden dat in Hengelo de April-meistakingen tegen de Duitse bezetter begonnen, om zich als een lopend vuurtje door heel Nederland te verspreiden; in dit boek staat deze relatief onbekende geschiedenis opgetekend, aangevuld met o.a. persoonlijke verhalen van nabestaanden en bijzonder archiefmateriaal.
Vader zat bij de SS
Gesprekken met kinderen van SS’ers
In dit boek vertellen kinderen van SS-ers hun persoonlijke verhaal. Acht over hun vader die bij de SS zat en één over zijn grootvader: Henk Feldmeijer, oprichter en leider van de Nederlandsche SS. Hun verhalen gaan over de achtergronden van de SS’ers en het waarom van hun keuzes en over wat dat doet met jou als kind. Eén ding hebben deze kinderen gemeen: ze maakten de oorlog niet bewust mee, maar hij is altijd voelbaar in hun leven.
Vergeten Nederland
In het prachtige fotoboek ‘Vergeten Nederland’ geeft colorist Gerard Kamp het verleden letterlijk kleur. Spontane foto’s van mensen en hun omgeving waren zeldzaam aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. Maar fotografen als Jacob Olie en James Higson legden zich juist toe op het fotograferen van het leven van alledag. Gerard Kamp selecteerde uit hun en andere archieven de mooiste beelden, gemaakt zowel in de stad als op het platteland, en kleurde die pixel voor pixel in.
Fragment: Krengenslagers uit Wijhe (1912) – “Giftmengers der openbare gezondheid”
Fragment: De jagers van De Wilde Faisanterie (1896)
Vredeskoers
De Ronde van de witte duif
In Vredeskoers wekt Steven Bulté de beruchte ‘Ronde van de witte duif’ opnieuw tot leven. De meest prestigieuze wielerronde in het communistische Oostblok werd elk jaar in mei tussen Warschau, Berlijn en Praag gereden. Bulté fietst de editie van 1967, in het spoor van de enige Belgische eindwinnaar van de Vredeskoers ooit: Marcel ‘de vredesduif’ Maes. Gepakt en gezakt, een moraal in het zenit maar met een deplorabele conditie, fietst Bulté recht doorheen de politieke geschiedenis van de 20ste en 21ste eeuw.
Zwart licht
Anarchisten in België rond 1900
Van hen hoef je geen blauwdruk voor een nieuwe samenleving of een businessplan te verwachten. Zij plegen geen aanslagen – niet de straat is hun element, maar de studeerkamer of het schildersatelier. Zij zijn anarchisten, al verwacht je dat niet meteen. Dat de revolutie er nu snel aankomt, weten zij wel zeker. Niet alleen in Parijs of Moskou, maar ook in België.
Meer geschiedenisboeken:
- De uitvinder (roman) – Miguel Bonnefoy
- Gemaakt op reis. Nederlandse jongeren op reis in de zeventiende eeuw – Alan Moss
- Hoe vind je zelf dat het gaat? 12 lessen van mijn vader en 1 van mijn moeder – Bart Römer
- Morgen of in de toekomst. Schrijfsters en rebellen in de Spaanse burgeroorlog – Sarah Watling
- Reuchlins reis. De Holland-Amerika Lijn en de landverhuizers – Cathalijne Boland
- Voordat de bom valt. Waarom een kernwapenvrije wereld nodig is – Ludo De Brabander & Pieter Teirlinck
<<< Signalementen week 14 | Signalementen week 16 >>>
