Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 21 | Signalementen week 23 >>>

Selectie week 23

Achter de muur
Oost-Duitsland 1949-1990
In 1990 verdween een land van de wereldkaart. In de eenenveertig jaar die Oost-Duitsland heeft bestaan, was het in Westerse ogen meer een metafoor dan een echte plek, meer het clichébeeld van het grauwe communisme dan een land van echte mensen – met families, vrienden, huizen en werk. Na de eenwording van Duitsland in 1990 werd de geschiedenis van de DDR gepolitiseerd en gebagatelliseerd. Het leek alleen maar over Stasi-agenten, de greep van het partijapparaat en de onvrijheid van de burgers te gaan. De Duitse Democratische Republiek was lange tijd niet meer dan een muur in Berlijn.
Fragment: Partij vroeg enorme offers van de Oost-Duitse bevolking
Bespreking: De DDR was meer dan alleen de Berlijnse Muur
Bekijk boek

Anoush
Het uitzonderlijke leven van Anoush Dastgir, de jongste bondscoach ter wereld
Hij is al bijna zijn hele leven op de vlucht als de Afghaanse Anoush Dastgir op tienjarige leeftijd met zijn familie in het Brabantse stadje Grave terechtkomt. Vol bravoure stort hij zich in zijn nieuwe leven, maar ontsnappen aan de oorlogstrauma’s uit zijn verleden en aan de verstikkende thuissituatie blijkt onmogelijk.
Bekijk boek

De onbedoelden (roman)
Een indringende roman over een tweeling die bij de geboorte is gescheiden. Gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Jaren zestig in katholiek Limburg; een jonge vrouw bevalt van een tweeling. Ze is ongetrouwd en moet van haar ouders haar dochters afstaan. De tweeling wordt van elkaar gescheiden en weet niet van elkaar bestaan af.
Bekijk boek

De Rijmbijbel van Jacob van Maerlant
Het oudste geïllustreerde handschrift in het Nederlands
De dertiende-eeuwse Rijmbijbel van Jacob van Maerlant is het oudste geïllustreerde handschrift in het Nederlands. Het boek bevat een berijmde hervertelling van de Bijbel, gevolgd door een geschiedenis van de Joodse opstand tegen de Romeinen, ruim na het leven van Jezus. Het handschrift is rijkelijk geïllustreerd, met niet minder dan 159 kostbare miniaturen. Vanwege de beroemde auteur, het luxueuze karakter en het artistieke niveau van de verluchting behoort het tot de internationale topstukken uit de middeleeuwen.
Artikel: Rijmbijbel van Jacob van Maerlant na ruim dertig jaar weer te zien
Bekijk boek

De Zelfdenker
Karel van het Reve 1921-1999
Karel van het Reve was een van de belangrijkste en veelzijdigste publieke intellectuelen van het naoorlogse Nederland. Niet voor niets hoor je geregeld de verzuchting: ‘Wat zou Karel van het Reve hiervan vinden?’ Meer dan twintig jaar na zijn dood is zijn werk springlevend. Hij is nog steeds een ijkpunt voor fatsoenlijk denken over politiek en samenleving.
Bespreking: Een biografie van Karel van het Reve
Bekijk boek

Diensten met geheimen
Hoe de AIVD en MIVD Nederland veilig houden
Expert Willemijn Aerdts vertelt in Diensten met geheimen, hoe de AIVD en MIVD Nederland veilig houden, hoe de inlichtingen- en veiligheidsdiensten te werk gaan aan de hand van waargebeurde verhalen. ‘De aanslagpleger was bekend bij de diensten.’ Een veelgebruikt zinnetje in nieuwsberichten over terrorisme, maar ook een zinnetje dat veel vragen oproept. Welke diensten dan? Wat weten die diensten precies?
Fragment: De geheime dienst tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog
Bekijk boek

Flora Batava 1800-1934
De wilde planten van Nederland
Toen uitgever Jan Christiaan Sepp in 1800 van start ging met een geïllustreerd overzichtswerk van alle Nederlandse planten, kon hij nooit vermoeden dat het laatste deel pas in 1934 zou verschijnen. Uiteindelijk besloeg de Flora Batava 461 afleveringen, verdeeld over 28 boeken: een titanenwerk waar een uitgebreide kring van amateurbotanici, hoogleraren en kunstenaars aan heeft bijgedragen.
Fragment: Flora Batava: bloeddorstige spaghetti
Bekijk boek

Hercules op de Tweesprong
Andreas Kinneging geeft in Hercules op de Tweesprong een messcherpe analyse van de ontreddering en de oorzaken ervan: het onrealistische denken van Verlichting en Romantiek; de afgoderij van vrijheid en vooral gelijkheid, die ons langzaam maar zeker naar een DDR 2.0 doet afglijden. Maar behalve een analyse van de ontreddering biedt dit belangrijke werk ook uitzicht op hoe het wél moet, wat een juiste, realistische manier is om de wereld, mens, samenleving en staat te bezien.
Bekijk boek

Stil verleden
De ontdekking van mijn slavernijgeschiedenis
Op haar dertigste verjaardag, in 1981, vliegt Maria Karg terug naar Suriname, het land dat zij zo’n tien jaar daarvoor verruilde voor Nederland. Haar vader is ernstig ziek en overlijdt kort daarna. In zijn lege huis vindt Maria een doos vol kaarten, brieven en boeken, maar pas veertig jaar later durft ze echt goed te kijken wat erin zit. In de tussentijd studeerde ze antropologie, werd ze lerares, werkte ze voor het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee) en verdiepte zich in het koloniale verleden van Nederland.
Bekijk boek

Veeboeren
De tijden veranderen in een razend tempo en het beroep van de kleine veeboer – vaak eigenaar van een bedrijf dat al generaties van vader op zoon is overgegaan – staat onder grote druk. Vele veeboeren zien zich genoodzaakt hun bedrijf te beëindigen. Daarmee verdwijnt er een beroepsgroep die ooit zo vanzelfsprekend was in Nederland en zelfs het beeld van Nederland sterk bepaalde. De laatste twee jaar is fotograaf Johan Witteman intensief bezig geweest met het fotografisch vastleggen van, wat hijzelf omschrijft als, markante veeboeren. Het zijn geen gecomponeerde foto’s, niets is in scène gezet, alles in het beeld is zo naturel mogelijk.
Bekijk boek

Vrouwen in kleur 1850 – 1960
‘Vrouwen in kleur’ van historicus Dan Jones en kunstenares Marina Amaral is een fascinerende verzameling ingekleurde foto’s van 200 opmerkelijke vrouwen, geportretteerd tussen 1850 en 1960. Voor ‘Vrouwen in kleur’ selecteerden historicus Dan Jones en kunstenares Marina Amaral 200 opmerkelijke vrouwen uit de geschiedenis. Hun oorspronkelijke zwart-witfoto’s, gemaakt tussen 1850 en 1960, zijn door Amaral ingekleurd. Daarmee brengt zij al deze vrouwen dichterbij. Alle foto’s zijn door Dan Jones voorzien van korte biografieën.
Bekijk boek

Winnie & Nelson
Portret van een huwelijk
In dit boek ontrafelt Jonny Steinberg het baanbrekende huwelijk tussen Nelson Mandela en Winnie Madikizela-Mandela. Het was een huwelijk dat niet enkel over liefde ging, maar in elk haarvat politiek was – en dat vanaf het begin voor het oog van de wereld plaatsvond. Waar Nelson afgezonderd in de gevangenis een steeds meer geïdealiseerd beeld van zijn vrouw cultiveerde, raakte Winnie juist steeds meer vervreemd van de politiek van haar gevangengenomen echtgenoot. Zonder zijn medeweten probeerde ze een gewapende machtsovername te organiseren, iets dat volgens Nelson enkel kon leiden tot een eindeloze burgeroorlog.
Bekijk boek