Geschiedenis van de Middeleeuwen | Pagina 5

Palais de la Cite van Parijs in het 'Très Riches Heures du Duc de Berry'

Parijs in de Middeleeuwen

De term ‘Middeleeuwen’ komt uit de Renaissance en was niet bepaald als compliment bedoeld. Na hun herontdekking van het antieke erfgoed deden Italiaanse humanisten uit de veertiende en vijftiende eeuw de duizendjarige periode die hen scheidde van het glorieuze Romeinse verleden af als niet meer dan een tussenperiode.

Een flagellantenprocessie in de kroniek van Aegidius Li Muisis (1349)

Geneeskunde·Middeleeuwen

Onrust in de ‘waanzinnige veertiende eeuw ‘

In de Middeleeuwen waren epidemieën geen onbekend verschijnsel. De builenpest of Zwarte Dood, zo genoemd naar de bulten en donkere vlekken die op het lichaam verschenen, brak echter alle records.

Sint-Maarten schenkt een bedelaar de helft van zijn mantel - Louis Anselme Longa

Middeleeuwen·Religieuze geschiedenis·Romeinse Rijk

Sint-Maarten, feestdag van Martinus van Tours

Sint Maarten wordt op 11 november gevierd omdat dat de feestdag is van de heilige Martinus van Tours (ca. 315-397). Volgens een legende ontmoette hij als lid van een Romeins leger op een dag bij de stadspoort van het Franse Amiens een bedelaar.

Boekbesprekingen·Middeleeuwen

Handel en ambacht in de vroege Middeleeuwen

Hoewel maar weinig bronnen zijn overgeleverd uit de vroege Middeleeuwen (pakweg 500 tot 1000 na Chr.), vormt deze periode toch geen dode hoek in de achteruitkijkspiegel van de Nederlandse geschiedschrijving. Dat is voor een flink deel te danken aan Luit van der Tuuk.

Landgoed Overhagen op een kaart van Nicolaes van Geelkercken uit circa 1651-1653. Kasteel Overhagen is op dit moment dus al lang verwoest (Gelders Archief)

Archeologie·Kastelen·Middeleeuwen·Nieuws

Resten verdwenen kasteel opgegraven bij Velp

Bij Velp hebben archeologen vorige week de resten van een verdwenen kasteel uit de Middeleeuwen gevonden. Het gaat om kasteel ‘Overhagen’ dat volgens oude getuigenverklaringen in het jaar 1530 op last van de hertog Karel van Gelre werd ingenomen en afgebroken. Dit na een ruzie met de toenmalige eigenaar Joachim van Wisch.

Aankomst van kruisvaarders in Constantinopel

Boekfragmenten·Middeleeuwen·Populair·Religieuze geschiedenis

De Eerste Kruistocht – De roep uit het Oosten

Op 27 november 1095 hield paus Urbanus II in het stadje Clermont, in Midden-Frankrijk, een van de meest opzwepende redevoeringen uit de geschiedenis. Een jaar later begon de Eerste Kruistocht waar de paus toe had opgeroepen. Tijdens deze militaire expeditie wilde het westerse christendom het Heilige Land binnenvallen om de moslims na vijfhonderd jaar uit Jeruzalem te verdrijven.

Geestelijken & theologen·Historische vrouwen·Middeleeuwen·Pausen·Populair·Religieuze geschiedenis

Pausin Johanna – Een vrouwelijke paus?

In 1225 wijdde de Franse dominicaan Jean de Mailly enkele regeltjes aan haar. Alles zou zich in 1099 afgespeeld hebben. Johanna werd ontmaskerd toen ze bij het afstijgen van haar paard een kind baarde.

Gereconstrueerde Viking-nederzetting l’Anse aux Meadows

Archeologie·Middeleeuwen·Nieuws·Vikingen

‘Vikingen waren in 1021 in Noord-Amerika’

Wetenschappers zijn erin geslaagd de middeleeuwse Noorse nederzetting op Newfoundland te dateren. Bekend was dat deze nederzetting in Canada, L’Anse aux Meadows, in de Middeleeuwen werd gevestigd door Noord-Europeanen. Een onderzoeksteam heeft nu vastgesteld dat enkele bomen die bij de bouw van de nederzetting werden gebruikt, in het jaar 1021 zijn bewerkt.

Het zwaard van kruisvaarder, gevonden door amateurduiker Shlomi Katzin

Archeologie·Israel·Middeleeuwen·Nieuws

Zwaard kruisvaarder gevonden in noorden van Israël

Een amateurduiker heeft voor de kust in het noorden van Israël, in een natuurlijke baai nabij Haifa, een zwaard gevonden dat waarschijnlijk 900 jaar oud is en eigendom was van een kruisvaarder.

Gravure van Hendrik Hondius waarop drie vrouwen te zien zijn die aan de dansplaag lijden - Reproductie door Pieter Bruegel de Oudere

Duitsland·Geneeskunde·Middeleeuwen·Populair

De dansplaag van 1518

Groepen mensen sloegen in Straatsburg en elders dagenlang aan het dansen, zonder ermee op te houden. Na enkele dagen of weken vielen ze om van uitputting, waarbij sommigen zelfs een hartaanval of beroerte zouden hebben kregen.

Landarbeiders tijdens de oogst, ca. 1310

Middeleeuwen

Herendiensten – Onbetaald werk in de Middeleeuwen

In de Middeleeuwen moesten veel boeren in Europa onbetaald werken voor hun landheer. Zulke herendiensten noemde men ook wel ‘corvée’.

Architectuur en bouwgeschiedenis·Kastelen·Middeleeuwen·Religieuze geschiedenis

Krak des Chevaliers – Kruisvaardersfort

Het fort Krak des Chevaliers, gelegen in het westen van het huidige Syrië (nabij de stad Homs), geldt als een van de beroemdste kruisvaardersburchten uit de tijd van de Middeleeuwen. Wat was dit voor fort? Wat was het belang van Krak des Chevaliers gedurende, en eventueel na, de Middeleeuwen?

Architectuur en bouwgeschiedenis·Italië·Kastelen·Middeleeuwen

Castel del Monte – Een raadselachtig kasteel in Italië

In de zuidelijke regio Apulië (Puglia) in Italië bevindt zich op een rotspunt het Castel del Monte. Dit middeleeuwse kasteel staat bekend om zijn unieke achthoekige vorm die een grote symbolische betekenis heeft. Onder historici is de oorspronkelijke functie van het bouwwerk een populair onderwerp voor discussie.

Middeleeuwen

Meme-generator maakt middeleeuwen ‘sexy’

Wie actief is op sociale media kan ze al eens voorbij hebben zien komen, de berichten van Medieval Memes. Het gaat om middeleeuwse prenten die zijn voorzien van een ludieke tekst of grappige gif-animatie. Via een zogenoemde ‘Meme Generator’ kun je jezelf ook uitleven en je eigen meme bedenken.

Boekfragmenten·Middeleeuwen

Ambachtslieden in de vroege middeleeuwen

Omdat goede oogsten door betere omstandigheden meer overschotten opleverden, breidde de handel zich uit van lokale markten naar internationale handelsnetwerken. De economie in heel Noord-Europa groeide op ongekende wijze en men kon nu ook rijk worden door werk.

Hugues de Payns, de eerste grootmeester van de Tempeliers

Biografieën·Middeleeuwen·Religieuze geschiedenis

Hugues de Payns – Eerste grootmeester van de Tempeliers

Hugues de Payns, een Franse edelman die zich in 1096 aansloot bij Godfried van Bouillon om met een kruisvaardersleger in het Heilig Land Jeruzalem te heroveren op de moslims, verzekerde zich van een plaats in de geschiedenisboeken toen hij de eerste grootmeester werd van de Orde van de Tempeliers.

Friesland·Middeleeuwen

Markestelsel / markerecht

De termen markestelsel en markerecht zijn afkomstig uit de Nederlandse geschiedenis van de Middeleeuwen. Wat was het markestelsel precies? En waar en wanneer heeft dit stelsel in Nederland bestaan?

Middeleeuwen·Taalgeschiedenis

Eerst het zuur, dan het zoet – Betekenis en herkomst

“Eerst het zuur, dan het zoet”. Hiermee wil men aangeven dat er een moeilijke (zure) periode aanbreekt, maar dat er daarna weer betere (zoete) tijden aankomen. Soms wordt beweerd dat deze uitdrukking afkomstig is uit het zestiende-eeuwse Wilhelmus.

Middeleeuwen·Spanje·Vikingen

Vikingen in Spanje

Vanaf het midden van de negende eeuw wordt Spanje ruim tweehonderd jaar geteisterd door invallen van Vikingen. Zowel in christelijke Noord-Spanje als in het Moorse al-Andalus richten zij vernielingen aan, plunderen dorpen en steden voeren talloze inwoners af als slaven.

Archeologie·Friesland·Middeleeuwen·Nieuws·Religieuze geschiedenis

Voormalig klooster Klaarkamp eerste archeologisch rijksmonument

Van het voormalige klooster Klaarkamp (Claercamp) bij het Friese dorp Rinsumageest is boven de grond nauwelijks nog wat te zien. Vanwege de historische waarde wordt de locatie vandaag echter officieel aangewezen als archeologisch rijksmonument. De oudste schriftelijke vermeldingen van het klooster dateren uit de tweede helft van de twaalfde eeuw.

Interieur van de Sint Nicolaaskapel (Valkhofkapel) in Nijmegen

Middeleeuwen·Nieuws

Schilderingen Nicolaaskapel Nijmegen weer zichtbaar

De middeleeuwse schilderingen van de Nicolaaskapel in Nijmegen, een van de oudste stenen gebouwen van Nederland, zijn weer zichtbaar voor publiek. De schilderingen zijn recent geconserveerd en gedeeltelijk gerestaureerd.