Het nieuwe ‘Museum van de Tweede Wereldoorlog’ is onontkoombaar. Het ligt bij de haven en het voormalige postkantoor. Het is dezelfde plek waar de Tweede Wereldoorlog op 1 september 1939 feitelijk begon, met een eindeloze reeks salvo’s op de haven vanaf het Duitse slagschip Schleswig-Holstein.
Als oplossing voor de grote toestroom van Joodse vluchtelingen, besloot de Nederlandse overheid nog voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog tot de bouw van een centraal opvangkamp. Het oog viel op een vlakte in de gemeente Ermelo, het Elspeterveld. De Ermelose gemeenteraad ging akkoord, maar toch kwam het kamp er niet. Koningin Wilhelmina had bezwaren tegen een kamp vol vluchtelingen op slechts twaalf kilometer van haar buitenverblijf.
In het najaar van 1944 trok het Rode Leger Oost-Pruisen binnen en leverde daarmee voor het eerst in drie jaar tijd strijd op Duitse bodem. In hun opmars bereikten ze op 21 oktober Nemmersdorf, een strategisch gelegen dorp aan de oevers van de rivier Agrappa. Daar richtten ze er een bloedbad aan onder de inwoners.
De Franse ambassadeur in Berlijn, André François-Poncet, en zijn Britse tegenhanger Sir Horace Rumbold hadden Hitler aan het eind van 1932 afgeschreven. Nu hun verwachtingen werden gelogenstraft reageerden ze flegmatiek. ‘Het Hitler-experiment moest ooit een keer worden uitgevoerd,’ schreef Rumbold aan zijn zoon, ‘en we zullen nu zien wat eruit voortkomt.’
Het Verscholen Dorp in Vierhouten (Gelderland, op de Veluwe) bood tijdens de Tweede Wereldoorlog gedurende anderhalf jaar onderdak aan 80 tot 100 verzetslieden, onderduikers, Joden, geallieerden en zelfs een gedeserteerde Duitse militair.
Josef Kotalla (1908-1979), een van de beruchtste Duitse oorlogsmisdadigers in de Tweede Wereldoorlog in Nederland, leek ervan te genieten gevangenen te zien lijden.
In juli 1944 probeerde een groep hooggeplaatste Duitse militairen, politici en prominente burgers om Adolf Hitler uit de weg te ruimen en een staatsgreep te plegen. Deze coup staat bekend als Operatie Walküre of als het Juli-complot. De staatsgreep mislukte hopeloos.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontdekte Johanna Maria Breek een lucratievere handel: het aangeven van Joden. Waar ze velen van hen de toekomst voorspelde, ontnam ze deze ook aan tientallen mensen.
Overal in Amsterdam bevinden zich zichtbare en onzichtbare sporen van de oorlog. Waar zaten onderduikers? Waar was het hoofdkwartier van de NSB? Waar werden Het Parool en Vrij Nederland gestencild en waar werden de voedselbonnen uitgedeeld?
Op 13 oktober richtte het Duitse V-offensief de vizieren op Antwerpen. De havenstad was op 4 september relatief ongeschonden in geallieerde handen gevallen. Nu zou de V-bommenterreur het leven er onmogelijk moeten maken.
Bij Historiek vinden we dat geschiedenis niet alleen interessant maar ook relevant is. Ons motto: "Omdat we ook van gisteren zijn..."
Geschiedenis voor een breed publiek
